Broda, Marian Mentalnoć, tradycja i bolszewicko komunistyczne dowiadczenie Rosji (2007)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.We wzajemnej relacjimiędzy partią bolszewicką a proletariatem odżywała przechowywana w mental-ności i tradycji rosyjskiej, skonkretyzowana teraz w określony sposób, idea du-48Tamże.49Por.: tamże.50Por.: A.Lazari, Narodnost'., s.58.51Tamże.Por.: W.Lenin, Dzieła wybrane, t.1, s.677.42szy świata : partia okazywała się duszą proletariatu (rosyjskiego, międzyna-rodowego, całej postępowej ludzkości itd.).Prawda, którą niosła, pozostawała póki co nieznana, niezrozumiana i niezrozumiała dla empirycznej większościrosyjskiej klasy robotniczej, ale właśnie dlatego tym bardziej swej klasie po-trzebna i uprawniona do wskazywania jej drogi52.Wskazana sytuacja określała zasadniczo postawę i uprawnienia partii wobecproletariatu: skoro rozwijający się żywiołowo ruch robotniczy zmierza nie-uchronnie w szpony ideologii burżuazyjnej, to zadanie socjaldemokracji polegana walce z żywiołowością, polega na tym, aby ruch robotniczy ściągnąć z drogitego żywiołowego dążenia tradeunionizmu pod skrzydełka burżuazji i aby przy-ciągnąć go pod skrzydła rewolucyjnej socjaldemokracji 53.Partia jest nosicielemświadomości proletariackiej nie z racji tego, iż uznaje ją za taką sam proleta-riat, ale dlatego, że jedynie ona zna prawdziwie rozpoznane przez teorięmarksistowską prawa rozwoju społecznego i misję dziejową klasy robotniczej.W swych decyzjach partia pozostaje niezależna od rzeczywistej klasy robotni-czej, nawet jeśli obie strony uzupełniają się wzajemnie: Siła współczesnego ru-chu to przebudzenie się mas (i głównie proletariatu przemysłowego), a jegosłabość to brak świadomości i inicjatywy kierowników-rewolucjonistów 54.Zgodnie z Leninowskim przeświadczeniem, partia jest jedynym prawo-mocnym zródłem wszelkiej inicjatywy politycznej55, gdyż rolę przodującegobojownika może wykonać jedynie partia kierowana przez przodującą teorię 56.Miało to swoje następstwa w sposobie pojmowania przez bolszewików władzypolitycznej i zasad organizacji w porewolucyjnej rzeczywistości:Leninowska idea hegemonii diagnozuje trafnie Leszek Kołakowski przerosła, drogąnaturalnego niejako rozwoju, w ideę kierowniczej roli partii w społeczeństwie socjali-stycznym, czyli w despotyczny system rządzenia, legitymizujący się zasadą, że partia wiezawsze lepiej niż społeczeństwo, jakie są tegoż społeczeństwa interesy, potrzeby, a nawetpragnienia (które mogą być nieuświadomione wskutek zacofania ludzi, lecz które partiazawsze umie odkryć dzięki swej naukowej wiedzy57.W warstwie ideologicznych uzasadnień władza bolszewików legitymizowałasię hasłem dyktatury klasy robotniczej:Władza radziecka bowiem wywodził Lenin nie jest niczym innym jak tylko organi-zacyjną formą dyktatury proletariatu, dyktatury klasy przodującej [& ].Dyktatura to że-lazna władza, rewolucyjnie śmiała i szybko działająca, bezlitosna w dławieniu zarówno wy-zyskiwaczy, jak i chuliganów.[& ] Aby dać sobie z tym radę, trzeba czasu i trzeba żelaznejręki58.52Por.: s.11 12.53Tenże, Wnoszenie świadomości, Res Publica 1986, nr 6 (29), s.37.54Tenże, Dzieła wybrane, t.1, s.203.55Por.: L.Kołakowski, Główne nurty& , s.678.56W.Lenin, Znaczenie rewolucyjnej teorii, Res Publica 1986, nr 6 (29), s.39.57Tamże, s.679.58W.Lenin, Dzieła, t.8, Warszawa 1978, s.382 383. 43Samą zaś dyktaturę pojmował on explicite jako władzę opierającą się nie naprawie, a na sile: Władza nieograniczona, nie skrępowana prawami, opierającasię na sile w najbezpośredniejszym znaczeniu tego wyrazu to jest właśnie dyk-tatura 59.W ramach bolszewickiej koncepcji społeczeństwa nie było de facto miejscana sferę prywatności, również w sferze religijnej wiary i związanych z nią prze-konań moralnych.W okresie przedrewolucyjnym ideokratyczne ambicje bolsze-wickiego przywództwa ograniczały się do członków partii: W stosunku do partiisocjalistycznej sprawa nie jest sprawą prywatną.Skoro program tej partii opierasię twierdził Lenin w pełni na naukowym, materialistycznym światopoglą-dzie, to nieodzownie obejmuje również wyjaśnienie prawdziwych historycz-nych i ekonomicznych zródeł otumanienia religijnego.W przyszłym, porewolu-cyjnym społeczeństwie nie przewidywał on problemów z owym otumanie-niem , gdyż nic tak nie oświeci proletariatu i nie uwolni go z religijnych złudzeń,jak jego własna walka z ciemnymi siłami kapitalizmu 60.Przyswoi on sobiewówczas pełną Prawdę, której nosicielem było już wcześniej kierownictwo partiibolszewickiej, a porewolucyjne społeczeństwo gdy osiągnie już odpowiedniądojrzałość stanie się nie tylko Królestwem Wolności , ale i Państwem Praw-dy.W podobnej perspektywie: Dzięki działalności partii bolszewików naukowaideologia Lenina-Stalina stała się ideologią całego narodu radzieckiego 61.O ile tradycyjne religie opierają się na stanowiących wykładnię wiary swychwyznawców Pismach Zwiętych, to quasi-religijny charakter wiary bolszewic-kiej maskowany był jej programowym oparciem na pismach naukowych, trakto-wanych jednak jako Pisma Naukowe, czyli de facto wiedza święta.W następ-stwie powyższego bolszewizm sądzi, że przeciwstawia prawdę naukową praw-dzie religijnej, podczas gdy przeciwstawia zbawienie na ziemi zbawieniu w nie-bie 62.Między quasi-religijną stroną i naukowymi intencjami marksizmu niemogło nie dochodzić do konfliktu. �Religia� wymagała zdecydowanej walkiprzeciwko próbom rewizji nie tylko konstrukcji logicznych, ale i litery nowego�pisma� 63.Leninowska wykładnia i sposób rozwinięcia marksistowskiej praw-dy dawał w praktyce swobodę interpretacji wyłącznie przywódcom partii bolsze-wickiej, odmawiając jej wszystkim innym i instrumentalnie stosując hasło czy-stości marksizmu do uzasadnienia prowadzonej walki ideologicznej i stosowa-nych przez siebie politycznych represji64.59Tenże, Dzieła, t.10, Warszawa 1955, s.208 209.60Tenże, Socjalizm a religia, Colloquia Communia.Miesięcznik 1986, nr 6 (29), s.58.61M.Jowczu k, Leninizm a rosyjska filozofia materialistyczna, [w:] Z dziejów filozofii rosyj-skiej, red.I.Szczipano w, Warszawa 1953, s.934.62E.Morin, O naturze Związku Radzieckiego, Warszawa 1990, s.32.63J.Gajdar, Dołgoje wriemia.Rosja w świecie: oczerki ekonomiczeskoj istorii, Moskwa 2005,s.64.64Por.: tamże, s.65.44W samodzierżawnej tradycji politycznej kształt Rosji, istniejący w danymokresie, wiązano z osobowością i dziełem władcy zwłaszcza wtedy, gdy obda-rzony był on szczególną mocą sprawczą.Pamiętając o nieuniknionej jednostron-ności podobnych objaśnień, przychodzi uznać, że w wielu wypadkach nie możnaodmówić im znacznej zasadności [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki