[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Regiment konnej gwardii koronnej zamykał w komplecie swoim pięćsetżołnierza gminnego prócz oficjerów; kompania jedna składała się z piącidziesiątżołnierza.Inne regimenty konne miały tylko po sto osimdziesiąt gminnych, tojest po sześć chorągwi, czyli kompanii, a po trzydziestu żołnierza w jednejkompanii.Dlatego wiele było oficjerów, a żołnierzy mało.W regimencie pieszym gwardii koronnej liczono najprzód dziesięć kompanii, wkażdej kompanii po sto chłopa; co czyniło sumę całego regimentu tysiąc.Odpołowy jakoś panowania Augusta III z dziesięciu kompanii zrobionodwadzieścia, podzieliwszy jednę na dwie, a to dlatego, żeby było więcej placówdo promocji szlachty; nie starano się albowiem o powiększenie sił narodowych,tylko o powiększenie honorów i pożytków dla szlachty.Lubo w regimentachcudzoziemskiego autoramentu do wszystkich rang oficjerskich mieli przystęp inieszlachta, wyjąwszy generałów aktualnych, czyli terminem żołnierskimszefami zwanych, która godność nie dawana była, tylko rodowitej szlachciepolskiej, a do tego najwięcej panom mającym zasługi u dworu lub mocneinstancje drugich panów.W regimentach gwardii wszystkie szarże i w innych wszystkich regimentachgeneralskie rangi należały do dystrybucji królewskiej.W regimentach innychwszystkich wakujące stopnie, począwszy od pułkownika aż do ostatniegochorążego, rozdawali hetmani wielcy.Unteroficjerów w regimentachwszystkich kreowali generałowie-szefowie, nie zatrudniając króla anihetmanów.Oprócz zaś w istotnej służbie znajdujących się przy regimentach oficjerów,miała Polska co nie miara tytularnych generałów-majorów, generałów-adiutantów Jego Królewskiej Mości, buławy wielkiej, buławy polnej, koronnej,litewskiej, pułkowników w wojsku koronnym, pułkowników w wojskuWielkiego Księstwa Litewskiego.172 Ci także, którzy w aktualnej zostawali służbie, starali się mieć wyższą rangę odtej, w której służyli; i tak chorąży, biorąc płacą i posiadając stopień wregimencie chorąski, starał się o patent porucznikowski, porucznik o kapitański,kapitan o majorowski, major o obersztelejtnancki, obersztelejtnant opułkownikowski, pułkownik o generalski; przeto w jednym regimencie widziećbyło trzech generałów.Na przykład pierwszym generałem był król albo hetman,drugim generał-lejtnant komenderujący, trzecim generał-major tytularny, apułkownik aktualny; oficjerów zaś niższych bez liczby prawie, bo nawetznajdowali się tacy unteroficjerowie, którzy, będąc tylko w służbiepodchorążymi albo sierżantami, z racji familii wysokiej byli przyodziani rangąchorążego, tak dalece, że z tej mnogości oficjerów urosło przysłowie: Dwadragany, a cztery kapitany. Oprócz mundurów regimentowych był mundur osobliwy, znaczący po samejsukni generała-majora, a ten był jednostajnego koloru na wszystkim odzieniupąsowego, galonami złotymi na wierszchniej sukni i kamizelce sutoszamerowany.Generała-adiutanta był mundur biały kolor na zwierszchniejsukni, pąsowy na kamizelce i pludrach.Niektórzy adiutanci swoją zwierszchniąsuknią i kamizelkę szamerowali galonem złotym, niektórzy tylko kamizelkę, aniektórzy wcale nie dawali galonów, tylko palety złote około dziurek, zguzikami tombakowymi pozłocistymi, kapelusz na głowie czarny, czasem zgalonem, czasem bez galonu, z kokardą białą.Do kapelusza czarnegoprzydawali czasem strusie pióro białe, w trzygran podług kapelusza zwinione.Takich mundurów zażywali najwięcej ci generałowie-majorowie i generałowie-adiutanci, którzy do żadnego regimentu nie należeli, lubo go nosili czasem izostający w aktualnej służbie.Generałowie-majorowie byli dwojacy: jedni zforsztelacją, drudzy bez forsztelacji.Generał forsztelowany odbierał wszelkiehonory wojskowe randze generalskiej należące.Jeżeli się znajdował tam, gdziestał jaki regiment lub komenda cudzoziemskiego autoramentu, dawano mu dostancji szyldwacha i przysyłano mu parol, jaki był wydany którego dnia odkomendanta; oficjer każdy niższy, chociaż aktualny, dawał mu pierwszemiejsce.Zasiadali czasem do krygsrechtów, to jest sądów kryminalnychwojskowych, i kiedy była jaka rada wojskowa albo komis, używano do tegogenerałów forsztelowanych.Tych honorów nie czyniły żadnemu oficjerowi aninawet generałowi aktualnemu chorągwie usarskie i pancerne, mając się zawyższych od żołnierzów cudzoziemskiego autoramentu, wyjąwszy generała,który był oraz rotmistrzem jakiego znaku poważnego, jako się wyżej rzekło, podautoramentem polskim
[ Pobierz całość w formacie PDF ]