Mariusz Urbanek Broniewski. Miłoć, wódka, polityka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Spędzili u niej kilka godzin.Broniewski mówił, że chce tłumaczyćjej wiersze (nie zdążył), i pożegnał głębokim ukłonem.Ale najchętniej jezdził do Płocka.Szedł na starówkę, do katedry, dorodzinnego domu, na noc wybierał zawsze pokój z widokiem na Wisłę.Tuczuł się u siebie. Był �chory� na stary Płock, nowego nie przyjmował wogóle do wiadomości" - wspominał Franciszek Dorobek z TowarzystwaNaukowego Płockiego.Jechali kiedyś mo-325 Człowiek w przepoconej koszuli, wskarpetkach ciężkich od zmęczenia.stem przez Wisłę.Kazał kierowcy się zatrzymać, a gdy ten protesto-wał, że na moście to zabronione, dumnie oświadczył:- Mnie w tym mieście wszystko wolno.Bardzo nie lubił, gdy ktoś przeszkadzał mu podczas spacerów.Szedł samotnie wzdłuż Wisły, drogą od cmentarza garnizonowegodo Borowiczek (dziś dzielnica Płocka), gdzie w młodości jak setkipłocczan jezdził na majówki ( Jak by to było dobrze w Borowiczkachpójść na trochę melasy" - pisał w jednym z wierszy).W cukrowniw Borowiczkach można było dostać melasę, dodawaną do paszy dlabydła. Nigdy - stwierdziliśmy zgodnie - żadne słodycze nam niesmakowały tak, jak owa wilgotna i złota masa" - wspominał po la-tach rozmowę z Broniewskim Jan Zygmunt Jakubowski, teżpłoccza-nin, o kilkanaście lat młodszy.Pisał coraz mniej.Po wielokrotnie wznawianych Wierszach war-szawskich, ułożonych z przedwojennych i powojennych utworów po-święconych stolicy, po Nadziei z wierszami poświęconymi MariiZa-rębińskiej i Słowem o Stalinie, kolejnym tomem była dopieroAnka w 1956 roku.Oprócz tłumaczeń żadnego z kolejnychprojektów nie udawało mu się doprowadzić do końca.Po tomikuwierszy opłakujących córkę napisał jeszcze tylko krótką kantatę%7ływioły na konkurs Polskiego Radia i kilkanaście utworów, zktórych żaden nie dorównywał wcześniejszym.W 1955 roku pozował rzezbiarzowi, profesorowi Alfonsowi Kar-nemu, do popiersia, co dokumentował fotografik Henryk Hermano-wicz.Zrodził się wtedy pomysł, by wydać wspólny album.WierszeBroniewskiego ilustrowane fotografiami Hermanowicza.Latem od-byli nawet podróż do zródeł Wisły na Baraniej Górze, a stamtąd,przez Ustroń, Ośwaęcim, Kraków, Kazimierz, Warszawę, Płock i To-ruń, do Gdańska.Hermanowicz wspominał rozmowy, które prowa-dził Broniewski z napotykanymi po drodze ludzmi, jak gromadziłszczegóły, fakty, wrażenia, obrazy, które miały pózniej znalezć sięw książce.Ale wiersze nie powstawały.Album Nad Mazowsza równi-nę otwarte z fotografiami Hermanowicza i wierszami poety (w więk-szości starymi) ukazał się już po śmierci Broniewskiego.326 MARIUSZ URBANEKBroniewskiJeszcze gorzej skończył się plan wydania tomu wierszy o Wiśle zezdjęciami Tadeusza Przypkowskiego, fotografika, kolekcjonerai konstruktora zegarów słonecznych, założyciela muzeum w Jędrze-jowie.Zaczęli przygotowania równocześnie z pracą nad filmem An-ki, ale nic z projektu nie wynikło.Przypkowski ułożył nawet i przy-słał poecie makietę albumu z wybranymi zdjęciami.Trzeba byłotylko uzupełnić je wierszami.Pisał do Broniewskiego: Ostrowski[dyrektor Państwowego Instytutu Wydawniczego, w którym miałaukazać się książka] ani piernął na mój list, podobnie jak Wanda, którami wykaz wierszy do tego zbioru miała przysłać.Ale może terazłatwiej będzie Ci wytłumaczyć Ostrowskiemu, że będzie czołowymhujem [sic! - M.U.] demokracji ludowej i nie tylko polskiej, jak tegoporządnie nie wyda".Album z fotografiami Przypkowskiego nie ukazał się.I była to ra-czej wina Broniewskiego niż kogokolwiek innego.Nieliczne powstające wiersze poprawiał wiele razy.Zwiadcząo tym zmiany i skreślenia na przechowywanych w muzeum rękopi-sach.Dbał także o przekłady swoich utworów, zwłaszcza na rosyjski,który znał i swobodnie mógł kontrolować jakość tekstów, przysyła-nych mu do korekty z ZSRR.Wielokrotnie zapraszał do siebie Jerze-go Sorgonina, tłumacza na język rosyjski, by porozmawiać o przekła-dach.Któregoś razu gorąco pogratulował gościowi przekładuswojego własnego wiersza.Tłumacz zdziwił się, bo to był tylko jedenutwór; inni przekładali utwory Broniewskiego dziesiątkami.- Wszystko zależy od tego, jak się przekłada.Pan mnie zrozu-miał - usłyszał.Podczas ostatniego spotkania Broniewski podarowałSorgonino-wi maszynopis wiersza, który właśnie napisał.Wyciągnąłz maszyny na stole kartkę papieru i zaczął czytać.To był Kwiecień.Rośnij, wszelakie zielstwowiosenne, ku chwale hymnu; ktośkulę obleciał ziemską w godzinę iosiem minut!327 Człowiek w przepoconej koszuli, wskarpetkach ciężkich od zmęczenia.Przeczytał ostatnią linijkę i wykrzyknął:- To nie godzina, przecież Gagarin obleciał kulę ziemską w stoosiem minut - przekreślił godzinę i." w zamian napisał sto".Zadedykował wiersz, opatrzył podpisem i wręczył Sorgoninowi.Alepotem najwyrazniej zapomniał o poprawce.Wiersz ukazał się w tygodniku Nowa Kultura" z błędem i w tej wersji jest publikowanydo dziś (także w kanonicznym wydaniu Poezji zebranych pod redakcją Feliksy Lichodziejewskiej) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki