[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rodzice sami nigdy nie przychodzili do mnie.Ja szukałam kontaktu z nimi.”(Źródło: Kwestionariusz wywiadu nr 14)7.3.Funkcjonowanie systemu kar w opinii dorosłych dzieci alkoholików.System kar jest ważnym elementem procesu wychowania.Kary są negatywnymi wzmocnieniami powodującymi przykre doznania.Celem stosowania kar jest zapobieganie i eliminowanie zachowań niepożądanych.Cel ten można jednak osiągnąć tylko wtedy, gdy kary są umiejętnie stosowane i odpowiednio dobrane.Aby kara była skuteczna, dziecko powinno akceptować normę, za przekroczenie której zostało ukarane.Dziecko powinno również akceptować osobę, która stosuje wobec niego karę.Myślę, że warto tylko w tym miejscu przypomnieć, iż istnieją cztery podstawowe zasady karania.Zasada bezpośredniości polega na tym, że karać należy bezpośrednio po przewinieniu lub w trakcie złego zachowania.Kary nie mogą być wymierzone przeciwko dziecku.Dziecko powinno wiedzieć, za co zostało ukarane.Kary powinny pomóc dziecku w zmianie zachowania.Chodzi więc raczej o wspieranie rozwoju dziecka, a nie jego ograniczanie.Służyć temu ma zasada obiektywności karania.Z kolei zasada adekwatności polega na tym, iż wielkość kary powinna być dostosowana do szkodliwości czynu oraz powinna uwzględniać indywidualność dziecka.Ostatnia zasada perswazji polega na wspólnym zastanawianiu się, co było przyczyną kary i jak należy uniknąć złego zachowania.Poza tym należy pamiętać, że bardzo ważna jest konsekwencja oraz stosowanie różnorodnych kar.Należy także unikać karania w gniewie.W moich badaniach chciałem sprawdzić, jak z perspektywy kilku lat dorosłe dzieci alkoholików oceniają otrzymywane w dzieciństwie kary.Sformułowałem trzy pytania, które w kwestionariuszu wywiadu oznaczone są numerami: 77, 78 i 79.Odpowiedzi na nie zamieszczam w poniższych trzech tabelach.Tabela 7.1.Ocena otrzymywanych w dzieciństwie od rodziców kar.Czy uważasz, że na ogół otrzymywałeś kary?Ze strony MatkiZe strony ojcaOd rodziców razem- zbyt surowe- dotkliwe- właściwe- łagodne- zbyt łagodne- nie potrafię powiedzieć347223722571442Ogółem odpowiedzi:161632Tabela 7.2.Częstotoliwość stosowanych kar.Czy uważasz, że rodzice stosowali kary?MatkaOjciecRodzice-zawsze bez powodu-zbyt często chociaż nie bez powodu-tylko w przypadku złego zachowania się-rzadko stosowali kary-w ogóle nie stosowali kar21661315525211113Ogółem odpowiedzi:161632Tabela 7.3.Rodzaj najczęściej stosowanych kar.Rodzaj kar najczęściej stosowanych przez rodzicówLiczba wyborówNarzekanie14Krytyka12Wyzywanie9Krzyki, wyrażanie smutku i zawodu, nieodzywanie się7Awantura, odrzucenie5Bicie, odmawianie przyjemności, zakaz opuszczania mieszkania przez jakiś czas4Szarpanie, izolacja2Nakazywanie wykonania dodatkowych czynności, zastraszanie1Ilość osób badanych:17Z powyższych tabel wynika, iż najwięcej badanych dzieci uważa, że kary stosowane przez rodziców były na ogół właściwe czyli adekwatne do popełnionego czynu.Tyleż samo dzieci uważa jednak, że otrzymywały kary dotkliwe i zbyt surowe (patrz tabela 7.1.).W opinii ponad 1/3 badanych kary były wymierzane tylko w przypadkach złego zachowywania się.Ich stosowanie było więc zdaniem dzieci w pełni uzasadnione.Identyczna liczba osób stwierdziła, że ich rodzice rzadko stosowali jakiekolwiek kary.Dużo mniejsza natomiast grupa dzieci uważa, że otrzymywali kary zawsze bez powodu (patrz tabela 7.2.).Z wypowiedzi dorosłych dzieci alkoholików wynika, iż najczęściej w ich rodzinach stosowano takie formy kar jak: narzekanie, krytyka oraz wyzywanie (patrz tabela 7.3.).Można powiedzieć, że przedstawiony przez badanych obraz funkcjonowania systemu kar w ich rodzinach jest raczej pozytywny.Chociaż wypowiedzi dzieci były dość zróżnicowane, to jednak jeśli chodzi o aspekt stosowania kar w badanych rodzinach alkoholowych można ogólnie uznać, że pod tym względem rodziny te prezentują się zupełnie nieźle.Wydaje się więc, że w większości badanych rodzin metody wychowawcze rodziców raczej dalekie były od stylu autokratycznego.A oto spontaniczne relacje dorosłych dzieci alkoholików dotyczące otrzymywanych kar w dzieciństwie:„Karę odbierałam, jako robienie niepotrzebnej awantury przez ojca.Byłyśmy grzecznymi dziewczynkami, nie sprawiającymi kłopotów.Miałam poczucie, że jestem dla rodziców ciężarem, chociaż wiem, że nie sprawiałam im żadnych kłopotów.Jak się buntowałam, rodzice stosowali wobec mnie metodę zastraszania, aby wymusić na mnie określony sposób zachowania.Zdarzały się także szarpnięcia.Od ojca dostawałam, gdy starałam się bronić mamy.”(Źródło: Kwestionariusz wywiadu nr 1)„Matka mówiła, że powinnam być dobrą starszą siostrą, powinnam być mądrzejsza, nie powinnam tak histerycznie płakać, aby nie zwracać na siebie uwagi, powinnam bratu ustępować.Krytykę ojca odbieram jako przemoc.”(Źródło: Kwestionariusz wywiadu nr 3)„Rodzice szantażowali mnie, mówiąc np.-„jeśli nie zrobisz tego, to nie pójdziesz na mecz”.Jestem miłośnikiem piłki nożnej i rodzice wiedzieli, jak bardzo zależało mi zawsze na tym, aby obejrzeć mecz.Czasami to wykorzystywali, aby nakłonić mnie do zrobienia czegoś.Rodzice wiedzieli, co mnie najbardziej zaboli.Wolałem być skrzyczany lub lekko uderzony, niż dostać karę, że nie mogłem wyjść z domu.Taką karę dłużej się pamiętało i bardziej bolała
[ Pobierz całość w formacie PDF ]