[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przecież nagrody motywują, czyż nie?Nauczycielka dodała zatem drugie uzasadnienie dla twojej gry na gitarze: nagrodę.Twojapasja, do tej pory związana z motywacją wewnętrzną, teraz uzyskała również motywacjęzewnętrzną.Jeśli będziesz robił postępy, otrzymasz nagrodę.Niestety, nagrody zewnętrznemogą osłabić motywację wewnętrzną.Wcześniej grałeś na gitarze, ponieważ bardzo to lubisz,teraz grasz, by uzyskać nagrodę.To, co było zabawą, stało się pracą.Smutną konsekwencjązastąpienia motywacji wewnętrznej motywacją zewnętrzną (przez posłużenie się nagrodami)jest to, że ludzie tracą zainteresowanie czynnością, która uprzednio sprawiała imprzyjemność.Ten rezultat jest nazywany efektem nadmiernego uzasadnienia: ludzie wnadmiernym stopniu uzasadniają swoje działanie przyczynami zewnętrznymi (takimi jaknagroda) i nie doceniają własnego wewnętrznego zainteresowania tym działaniem (Boggiano,Barret, Weiher, McCIelland, Lusk, 1987; Dęci, Ryan, 1985; Harackiewicz, 1979, 1989;Lepper, Greene, 1978; Pittman, Heller, 1987; Ross, 1976).efekt nadmiernego uzasadnienia: zjawisko polegające na spostrzeganiu swojego działaniajako wywołanego przekonującymi czynnikami zewnętrznymi i niedocenianiu wagi czynnikówwewnętrznychEfekt nadmiernego uzasadnienia odnosi się nie tylko do naszych pasji pozazawodowych czyzainteresowań, którym się oddajemy w czasie wolnym, ale także do naszej pracy.Oto jakkoszykarska sława Bili Russell opisuje, jak przejście na zawodowstwo wpłynęło na jegomiłość do tej gry: Pamiętam, że koszykówka straciła dla mnie coś ze swoich magicznych właściwości, gdy zacząłem poważnie myśleć o zawodowstwie.Po raz pierwszy zdarzyło się tow 1955 r.kiedy byłem juniorem, po tym jak USF [Uniwersytet San Francisco] zdobyłnarodowe mistrzostwo NCAA.W konsekwencji przez cały mój ostatni rok na USF grałem zmyślą o przejściu na zawodowstwo, i sprawy zaczęły się zmieniać.Kiedy tylko wychodziłemna parkiet, zaczynałem kalkulować, jak ten konkretny mecz może wpłynąć na moją przyszłość.W głowie pojawiały się myśli o pieniądzach i o prestiżu.Z biegiem lat gra zawodowa corazbardziej stawała się biznesem.(Russell, Branch, 1979, s.98)Występowanie efektu nadmiernego uzasadnienia stwierdzono w dziesiątkach eksperymentówlaboratoryjnych i przeprowadzonych w warunkach naturalnych, w odniesieniu do kilkurodzajów nagród i rodzajów aktywności oraz w różnych grupach wiekowych.Na przykład wbadaniach Davida Greena, Betty Sternberg i Marka Leppera (1976) nauczyciele klasczwartych i piątych w pewnej szkole podstawowej zademonstrowali swoim uczniom czterynowe gry matematyczne.Przez trzynaście dni ustalano poziom wyjściowy: badaczerejestrowali, jak długo każde dziecko bawi się każdą z gier.Na kilka kolejnych dniwprowadzono program nagradzania.Zgodnie z tym programem dzieci bawiąc się grami,mogły uzyskiwać punkty, za które dostawały dyplomy i trofea, po to, by znalezć się na liścienagrodzonych".Im więcej czasu poświęcały grom, tym więcej zdobywały punktów.Rycina6.4 ilustruje wyniki, które uzyskano do tego czasu.Dzieci początkowo przejawiały pewnewewnętrzne zainteresowanie grami matematycznymi.W okresie ustalania poziomuwyjściowego bawiły się nimi przez kilka minut dziennie.Kiedy wprowadzono programnagradzania, ilość czasu poświęcanego grom wzrosła, co wykazało, że nagrody byłyskutecznym czynnikiem motywującym.Jednakże kwestią najbardziej interesującą jest wpływ tych nagród na zainteresowaniewewnętrzne dzieci grami.Czego uczniowie dowiedzieli się o sobie, uczestnicząc w programienagradzania? Zgodnie z hipotezą nadmiernego uzasadnienia powinni oni wysnuć wniosek, żebawili się grami matematycznymi tylko po to, by otrzymywać nagrody, osłabiając tymsamym wewnętrzne zainteresowanie, które mieli na początku
[ Pobierz całość w formacie PDF ]