[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W takim przypadku uczeń, który znajdzie się w tak niekorzystnej pozycji, ma mniejsze szanse na dobrą ocenę.3/ W trakcie eksperymentu zaobserwowano także zjawisko zaniżenia stopnia przyznanego dla prac ocenianych po pracach bardzo dobrych i, odwrotnie, dowartościowania prac sprawdzanych po najsłabszych.Zadziałało tu prawo kontrastu.Przeciwstawny do efektu pierwszeństwa (który polega na przecenianiu początkowego fragmentu pracy lub wypowiedzi; surowiej oceniane są błędy, kiedy pojawiają się na początku pracy lub wypowiedzi niż na końcu.W dyskusjach różnego rodzaju efekt ten przejawia się tym, że argumenty pierwszego mówcy wywierają większe wrażenie niż kolejnych) jest efekt świeżości: stwierdza się go rzadziej ale bywa zauważalny, zwłaszcza tam gdzie dla oceny ważna jest pamięć czyli zapamiętywanie informacji.Efekt świeżości polega na przecenianiu końcowego fragmentu pracy lub wypowiedzi.Negatywny wpływ na motywację uczniów mają także dwa kolejne popełniane przez nauczycieli błędy:- Błąd tendencji centralnej.Któż z nas nie słyszał po zakończonym odpytaniu „Dziękuję, siadaj, bardzo ładnie, trzy plus”.Dziś również wielu nauczycieli popełnia ten sam błąd, który polega na niewykorzystywaniu krańcowych ocen z możliwej skali.Powoduje to automatyczne przesuwanie się wszystkich ocen w kierunku środka skali.Postępowanie takie zabezpiecza oceniającego przed popełnieniem zbyt dużego błędu i w swoim przekonaniu nauczyciel taki (chętnie stawiający trójki i czwórki) nie robi nikomu krzywdy.- Błąd wzmacniania negatywnych stanów rzeczy - np.rozpoczynanie omawiania sprawdzianów od przeczytania ocen i rozwiązywania na tablicy zadań, które wypadły najsłabiej.Należałoby rozpocząć od podkreślenia co uczniowie już potrafią, a następnie powiedzieć uczniom nad jakimi umiejętnościami powinniśmy wspólnie z nimi nadal pracować.Opisane błędy w ocenianiu, związane z osobą prowadzącą pomiar osiągnięć edukacyjnych uczniów, wydają się szczególnie ważne dla oceniania wewnątrzszkolnego.Jeszcze raz należy podkreślić, że mogą one wystąpić równie mocno zarówno przy ocenianiu prac pisemnych, jak i odpowiedzi ustnych.Nie do końca może rozwiązać ten problem przyjęcie zasady oceniania istotnych prac pisemnych przez dwoje nauczycieli.W przypadku istotnych różnic w ocenie musi nastąpić uzgodnienie.Nieuprawnione jest obliczanie średniej arytmetycznej, np.: (2+4) :2 = 3.Poza tym procedura taka jest czasochłonna i wydaje się niemożliwa na szerszą skalę.W takiej sytuacji pozostają dwa ogólne sposoby przeciwdziałania powstawaniu błędów w ocenianiu, leżących po stronie psychologicznych uwarunkowań nauczyciela.Z badań psychologów społecznych wynika, że sama świadomość możliwości występowania niekorzystnego zjawiska uwarunkowanego psychologicznie może zmniejszyć prawdopodobieństwo jego zaistnienia - należy więc pamiętać o błędach związanych z nastawieniem egzaminatorów i przypominać o nich nauczycielom.Drugi sposób jest uniwersalny - dobra analiza programu nauczania, wyznaczanie norm oceniania przez operacjonalizację celów i właściwą konstrukcję narzędzi pomiaru w znacznym stopniu ustrzeże każdego nauczyciela od pułapek oceniania.Tego typu błędów łatwiej uniknąć w trakcie oceniania zewnętrznego.W polskim systemie egzaminacyjnym jako przeciwdziałanie tym błędom przyjęto zasadę kodowania prac i przydzielenia losowo egzaminatora, który nie będzie wiedział nawet tego, z jakiej miejscowości pochodzą prace, które ocenia.Eksperyment ten opisuje T.Tyszka (2000), Psychologiczne pułapki oceniania, Gdańsk, GWP.Zobacz: R.Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1996.Porównaj: R.Cialdini.Wykłady z pedagogiki.Wypisy z lektur.292Egzemplarz bezpłatny, do użytku wewnętrznego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]