[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.HiszpaniaBardzo poważne problemy ma od lat także Hiszpania.Wiąże się to z wojną prowa-dzoną przy pomocy karabinów i ładunków wybuchowych przez separatystów baskijskich.Sytuacja uległa na pewien czas uspokojeniu, po podpisaniu w roku 1998 zawieszeniabroni przez terrorystyczną organizację ETA.Zresztą sami Baskowie masowymi protes-tami wyrazili dezaprobatę dla jej aktów przemocy.Wybory do lokalnego parlamentuw 1998 roku nie zachwiały na razie ustrojem kraju Basków.Tymczasem bomby wybuchająnadal i w kolejnych zamachach giną ludzie.Kraj Basków to utracona ojczyzna rozciągająca się od Kantabrii na zachodzie, przezprowincję Vizcaya, Guipuzcoa i Alava, północną Kastylię aż po całą Nawarrę, częśćAragonii i baskijski kawałek Francji na wschodzie.Państwo baskijskie nie istniało nigdy,nie było nim również średniowieczne królestwo Nawarry, na które się separatyści baskijscypowołują jest więc mitem.Baskowie mówią o sobie, że są najstarszym i najbardziejpostępowym narodem Europy.Nowożytny baskijski nacjonalizm ma niewiele ponad stolat, jedną tradycję i jednego założyciela, Arana Goiri.On wpoił im poczucie krzywdyhistorycznej i wytyczył drogę zadośćuczynienia.Stworzył też PNV Nacjonalistyczną PartięBaskijską.Osobą numer dwa był Elias Gallastegni (zm.w 1974 r.), który wzorując się na55BG AGH irlandzkim wielkanocnym powstaniu zbrojnym z 1916 roku, stanął na czele pierwszegostrajku głodowego w 1931 r.Wszystkie odłamy ruchu głoszą hasła wolnościowe, pod-kreślając równocześnie, że Baskowie są wyjątkowo uciemiężeni.Centralnym elementemnarodowego mitu jest euskera, czyli bardzo stary przedkastylijski język baskijski.Cociekawe, ojcowie ruchu językiem tym się nie posługiwali.Początkiem konfliktu stało sięzniesienie po tzw.wojnach karlistowskich (II poł.XIX w.) dawnych średniowiecznychprzywilejów, tzw.fueros.Cel w postaci utraconej ojczyzny sformułował Sabino Arana.Szansa na baskijskie odrodzenie pojawiła się dopiero za czasów I Republiki w 1931 roku.Ale po wybuchu rebelii generała Franco w 1936 roku podzieleni Baskowie znalezli się poobu walczących stronach, mimo że to Republika dała im latem 1936 roku pierwszy Statutautonomiczny.Dyktatura Franco rozwiała jednak złudzenia.Dopiero gdy w Europiedojrzało pokolenie 1968 roku, sprawy zmieniły swój bieg.Kiedy gubernator prowincjiVizcaya wydał rozkaz zburzenia domu Sabino Arany, nie zdawał sobie chyba sprawy, żepodpalił lont.ETA baskijska organizacja terrorystyczna, istniała już bowiem od roku1959, ale dotąd nikogo nie zabiła.Od roku 1968 rozpoczęła działalność zbrojną, którapochłonęła setki ofiar.Przez większą część swego istnienia baskijski ruch narodowy był rozbity na dwaodłamy.Po dwudziestu latach doszły one do porozumienia uznając, że swobody auto-nomiczne zagwarantowane w konstytucji i Statucie nie wystarczą, i zażądały w 1998 rokuprawa do samostanowienia.Ceną za to jest odwrócenie się od ETA i przyznanie, że za-równo politycznie, jak i moralnie przegrała, a terror jest nieopłacalny.Czas pokaże, w jakim kierunku rozwinie się sytuacja, tymczasem kolejnym obszaremnapięć jest Katalonia.Piętnaście lat temu uzyskała ona status prowincji autonomicznej.Obecnie daje Hiszpanii czwartą część dochodu z przemysłu i importu oraz 1/5 z eksportu.Tędy biegną główne autostrady, a Barcelona, stolica Katalonii, jest najczęściej odwiedza-nym przez turystów miastem kraju.W Dniu Katalonii (11 września) palone są uroczyściehiszpańskie flagi, a członkowie Lewicy Republikańskiej i popierający ich młodzi gniewniwszczynają manifestacje pod hasłami uwolnienia z hiszpańskiej niewoli .Katalończycypodkreślają swoją odrębność
[ Pobierz całość w formacie PDF ]