Kwiatkowska Henryka Pedeutologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pewność dzia-łającej jednostki owocuje jednak różnymi skutkami praktycznymi.Dodatnimi,gdy praca ma strukturę prostą, negatywnymi, gdy praca oddala się od struktury15L.Witkowski Hipoteza przewrotu Mertonowskiego.AUNC. Socjologia Wychowania nr 12, Toruń 1997,s.228 229.16Tamże, s.229.17Tamże, s.229.H.Kwiatkowska, Pedeutologia, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-27-6, � by WAiP 2008Swoistość działania pedagogicznego163algorytmicznej w kierunku form pracy twórczej.Działanie pedagogiczne jest przy-kładem tej drugiej formy pracy.Zapamiętaj! Różne typy pracy wymagają różnych kwalifikacji.Praca o strukturzeprostej wymaga wiedzy niezawodnej, łatwo przekładalnej na działanie praktyczne,natomiast praca złożona wiedzy teoretycznej o wysokiej inferencyjności, a więcwiedzy naukowej.Taka dychotomia w odniesieniu do kwalifikacji nauczycielskichjest nieuzasadniona i po prostu niemożliwa.W pracy nauczyciela trudno odgra-niczyć to, co jest udziałem świadomości teoretycznej, od tego, co jest rezultatemkompetencji praktycznych.Nie mamy tu do czynienia z czystą fizycznościądziałań instrumentalnych.Umiejętności praktyczne nauczyciela mają w du-żym stopniu charakter teoretyczny.Im mniej określone są sytuacja, w którejpodmiot działa, i środki, którymi się posługuje, tym większa jest koniecznośćwysiłku poznawczego, czyli wysiłku opartego na wiedzy, na umysłowej działal-ności podmiotu.Można postawić tezę, że zachowanie nauczyciela jest tym bardziej adekwat-ne do sytuacji, im mniej zależy od struktury bodzców danej sytuacji (bodzcówempirycznie stwierdzalnych).W złożonych sytuacjach działaniowych potrzebnajest analiza zjawiska dokonywana z punktu widzenia przeciwstawnego rzeczy-wistości oglądanej gołym okiem 18.Zatem zachowanie adekwatne do złożono-ści sytuacji powinno niejednokrotnie wykraczać poza dane obserwacyjne, gdyżcharakteryzują one rzeczywistość na ogół powierzchownie i często nie stanowiąo istotnych właściwościach sytuacji społecznej.Wymaga ono złożonych procesówuogólnienia, a więc zaawansowanych procesów umysłowych.W pracy nauczycie-la większa jest przydatność abstrakcyjnych struktur poznawczych niż strukturkonkretnych, mających zastosowanie przy czynnościach dokładnie określonych,stałych, powtarzalnych.Badania psychologiczne wskazują, że w wykonywaniuzadań złożonych, niestandardowych (np.przy podejmowaniu decyzji) jednostkio wyższej abstrakcyjności struktur poznawczych są zdolne wykorzystać większąliczbę informacji bardziej różnorodnych i wewnętrznie niespójnych niż jednostkidysponujące strukturami bardziej konkretnymi19.Użyteczność wiedzy teoretycznej nauczyciela wiąże się z otwartością jegostruktur poznawczych.Ta właściwość ułatwia radzenie sobie z sytuacją nową,18K.Obuchowski Aż przyjdzie kolej na nas.W: J.Syski (red.) Czuwanie rozumu.Warszawa Czytelnik 1979,s.135.19M.Lewicka Niektóre ogólne wyznaczniki tolerancji na niezgodność poznawczą. Przegląd Psychologicz-ny 1975 nr 3.H.Kwiatkowska, Pedeutologia, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-27-6, � by WAiP 2008Rozdział 6.Natura działania pedagogicznego164niepowtarzalną, a także tolerowanie sprzeczności informacyjnej.Zamkniętestruktury poznawcze powodują, że człowiek nie modyfikuje swoich poglądów podwpływem nowych informacji.Jednostkę posiadającą ten typ struktur charakte-ryzuje m.in.tendencja do dychotomicznego widzenia świata, łatwość do przed-wczesnego formułowania sądów wartościujących, spostrzeganie rzeczywistościjako jednoznacznie ustrukturyzowanej, skłonność do nadmiernych generalizacji,zależność od autorytetu.U tych osób wieloznaczność wywołuje lęk, stąd niskistopień tolerancji.W konsekwencji główną funkcją aparatu poznawczego pod-miotu staje się nie tyle rozumienie świata, ile obrona przed lękiem.Postępowanieusztywnione, nieadekwatne do sytuacji, dogmatyczne to forma tej obrony.Trudno się pogodzić z ograniczeniem teoretycznego wymiaru kwalifikacjinauczycielskich.Nie oznacza to lekceważenia umiejętności pragmatycznych.Brakiw sprawnościach działaniowych mogą unieruchomić nawet najlepsze przygoto-wanie teoretyczne.Taka sytuacja może też spowodować zanegowanie wiedzyteoretycznej, jako nieprzydatnej w rozwiązywaniu sytuacji praktycznych.Działanienauczyciela staje się wówczas bardziej otwarte na uproszczone, pragmatycznereguły niż na systemy wiedzy teoretycznej [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki