[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W rodzinach przekazy o ustosunkowaniach zorganizowane są w postaci reguł.Określają kto, do kogo, w jaki sposób, w jakiej sytuacji ma się odnosić.Reguły takie możnawydedukować na podstawie powtarzających się interakcji pomiędzy członkami rodziny,którzy sami nie są ich świadomi (Jackson 1965).Reguły organizują interakcje pomiędzyczłonkami rodziny i zabezpieczają jej homeostatyczną równowagę.Mechanizm homeostazyjest też odpowiedzialny za opór przed zmianą.Trzeci aksjomat komunikacji głosi, że istotą relacji pomiędzy dwiema osobami jestprzypadkowa punktacja sekwencji wydarzeń.Dwie osoby pozostające w związku w istociewymieniają między sobą nieprzerwaną sekwencję komunikatów skierowanych nawzajem dosiebie.Każdy z komunikatów pojedynczej osoby można potraktować jak reakcję na poprzednikomunikat partnera, wzmocnienie uprzedniego zachowania partnera, a także jako bodziec dokolejnego zachowania partnera.Ludzie mają skłonność do traktowania własnego zachowaniawyłącznie jako reakcji (skutku) na zachowania partnera (przyczyna), natomiast wzórporozumiewania się między ludzmi ma charakter kołowy, a nie linearny, typu przyczynaskutek.Czwarty aksjomat stwierdza, że ludzie komunikują się ze sobą werbalnie iniewerbalnie.Komunikaty słowne dobrze ujmują wiedzę pojęciową.Przy ich użyciu możemyadekwatnie przekazać relacje czasowe, przestrzenne, dokonywać różnicowań.Komunikatyniewerbalne lepiej informują o ustosunkowaniach, ale w wieloznaczny sposób.Piąty aksjomat zakłada, że wszystkie interakcje mają charakter komplementarny albosymetryczny.Relacją komplementarną jest taka, w której jedna osoba inicjuje akcje, wymaga,poucza, opiekuje się, kontroluje związek lub pewne jego obszary, druga zaś ulega,podporządkowuje się, korzysta z opieki.Zachowania jednego z partnerów uzupełniajązachowania drugiego.Nie twierdzi się tu, że pozycja którejkolwiek z osób (np.dominującej)223 jest przyczyną" zajęcia określonej pozycji przez drugą.Relacją symetryczną jest taka, wktórej partnerzy dążą Do wzajemnego odzwierciedlania zachowań.Jest to pozycja równościobu osób.Z komunikacyjnego punktu widzenia nie ma powodu zakładać, że relacjasymetryczna jest bardziej stabilna, funkcjonalna czy zdrowa" niż komplementarna.Relacjekomplementarne i symetryczne mogą być niezaburzone i zaburzone.Niezaburzony system rodzinny jest zdolny do utrzymania integralności w stosunku doszerszego systemu społecznego.Negatywne sprzężenie zwrotne minimalizuje zmiany,przywracając systemowi zachwianą równowagę.System rodzinny nie mógłby przetrwać bezustanowionej struktury i reguł kierujących interakcjami.Niezaburzone rodziny mogą działać także na zasadzie dodatniego sprzężeniazwrotnego.Są otwarte na nowe informacje z zewnątrz, a także związane z kolejnymi cyklamirozwojowymi życia rodziny (np.dorastaniem dzieci).Okresowo pozostają w stanie brakurównowagi.Na skutek tego są w stanie zmodyfikować reguły określające przebiegkomunikacji, dostosowując je do nowych informacji, Jest to możliwe dzięki jasnej, spójnejkomunikacji, w rodzinach, które nie wałcza stale o zdefiniowanie lub przedefiniowanierelacji.5.2.TEZY WYJAZNIAJCE ZABURZENIAOdnosząc się do pierwszego aksjomatu komunikacji, można powiedzieć, ze każdapróba uniknięcia komunikacji jest patologiczna.Haley (1963) wyróżniał: cztery podstawoweelementy w każdym komunikacie: ja coś mówię do ciebie w danej sytuacji.Analizował, w jaki sposób można zaprzeczać w porozumiewaniu się każdemu z tychelementów.W komunikacji schizofreników można prześledzić w nasilonej formie taki rodzajzaburzenia.Ten sam autor (Haley 1968) w pózniejszych swoich pracach pokazał, w jakisposób w rodzinach schizofrenogennych wszystkie osoby zaprzeczają komunikatom własnymi innych członków rodziny.Nie tylko osoba z symptomami, ale także inni członkowie rodzinydyskwalifikują na różne sposoby to, co zostało powiedziane.Przekaz niewerbalny jednejosoby może równocześnie zaprzeczać jawnie wypowiadanej treści.Kiedy analizuje sięsekwencję komunikatów, okazuje się, że ta sama osoba po pewnym czasie zaprzecza wwarstwie słownej temu, co powiedziała kilka minut wcześniej ( To nie ja powiedziałem", Nie to powiedziałem", Nie mówiłem tego do ciebie"), Kolejnym rodzajem dyskwalifikacjijest zaprzeczanie temu, że inny członek rodziny przekazał komunikat ( To w ogóle nie byłopowiedziane").Można uznać, że wszyscy członkowie rodziny schizofrenogennej mają swójudział w dyskwalifikowaniu komunikatów własnych i innych członków rodziny.Taki sposóbporozumie wanta się znacznie utrudnia im stworzenie czasowych koalicji, podjęcie decyzjiwykonanie zadania.Zgodnie z drugim aksjomatem, ludzie komunikując się nie tylko przekazują sobietreści, ale określają ustosunkowania wzajemne.Znaczna część nieporozumień i walk międzyludzmi dotyczy nie dosłownych treści przekazywanych werbalnie, lecz charakteru relacjimiędzy nimi.Kiedy jedna z osób usiłuje zdefiniować relację, druga stara się ją określićodmiennie.W rodzinach zaburzonych aspekt relacyjny przeważa nad treściowym.Jackson(1959) uważa, że najbardziej zaburzające są związki nie ustabilizowane, niesatysfakcjonujące,w których partnerzy nie osiągnęli zgody co do tego, kto kontroluje układ (lub określone jegoobszary).W drugiej kolejności pod względem stopnia zaburzenia są związki, nieustabilizowane, satysfakcjonujące.Partnerzy osiągają w nich krótkie okresy zgody co docharakteru relacji i są z nich zadowoleni.W związkach ustabilizowanych,niesatysfakcjonujących dwie osoby wprawdzie osiągnęły zgodę na to, kto kontroluje układ,unikają jednak problemów, które mogłyby być przyczyną niestabilności.Związki te są224 niesatysfakcjonujące, ponieważ partnerzy mało dają sobie wzajemnie.Zdrowe są jedyniezwiązki, w których partnerzy osiągnęli porozumienie na temat tego kto, jakie obszaryzwiązku kontroluje i jest to dla nich satysfakcjonujące.Związki komplementarne i symetryczne mogą być zarówno zaburzone, jakniezaburzone.Zaburzenie relacji komplementarnej polega na sztywnej komplementamości.Patologia relacji symetrycznej może polegać na eskalacji symetryczności i ukrytejrywalizacji.Zgodnie z założeniami koncepcji komunikacyjnej, pomiędzy ludzmi w związkuodbywa się nieprzerwana sekwencja wymiany komunikatów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]