[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czas przeznaczony na proces produkcyjny przyczynia się do wzrostu ilości wytworzonych dóbr.W tym ujęciu czas kapitał nie jest samodzielnym czynnikiem produkcji, a jego ekonomiczna i zarazem społeczna funkcja polega na tym, że powoduje on wzrost produktywności pierwotnych czynników produkcji, czyli ziemi i pracy.lMetoda bezpośrednia zabiera mniej czasu, ale jest mniej produktywna niż metoda okrężna.Böhm -Bewerk twierdził, że istnieje prawo malejącego przyrostu produkcji na skutek okrężnych procesów wytwarzania.Co tworzy podaż i popyt kapitału?Według Böhm -Bewerka podaż kapitału tworzy się przez oszczędności, a dokładnie przez produkcyjne wykorzystanie zaoszczędzonych czy nie skonsumowanych dóbr.Oszczędności, czyli podaż kapitału w skali społeczeństwa może mieć miejsce jako efekt powstrzymywania się społeczeństwa od natychmiastowej konsumpcji części wytwarzanego dochodu.Aby taka podaż miała miejsce ci, którzy powstrzymują się od tej konsumpcji muszą otrzymać pewną rekompensatę.Jest ona niezbędna dlatego, że według Böhm -Bewerka w większości z nas jest wrodzona skłonność do konsumpcji w przyszłych okresach.Źródłem rekompensaty jest różnica użyteczności dóbr do konsumpcji w przyszłych okresach.Źródłem rekompensaty jest różnica użyteczności dóbr teraźniejszych i przyszłych.Tą różnicę nazywa agio.Agio jest tym wyższe, im dłuższe odroczenie konsumpcji.Są to zjawiska indywidualne, każdy z nas inaczej ocenia konsumpcję dziś i w przyszłości.Na rynku następuje ujednolicenie się tych ocen w postaci ogólnej rynkowej stopy procentowej.Oznacza to, że stopa procentowa wyraża społeczną ocenę relacji wartości dóbr teraźniejszych i wartość dóbr przyszłych.Böhm -Bewerk wskazuje na główne przyczyny, przez które bardziej cenimy dobra teraźniejsze:lPrzyczyna ekonomiczna - uważał on, że na ogół oceniamy, iż w przyszłości większa będzie podaż dóbr, a więc i łatwiej będzie zdobyć pewne dobra (przypisujemy tym przyszłym dobrom mniejszą użyteczność).llPrzyczyna natury psychologicznej - wśród ludzi występuje permanentne niedocenianie potrzeb przyszłych okresów, a to ze względu na ogólną niepewność warunków życia, czy też samego życia, stąd wynika wyższe wartościowanie konsumpcji bieżącejlPowstawanie procentu i pracy w procesie produkcyjnym.Przedsiębiorca nabywa dobra dalszych rzędów w celu wytwarzania dóbr konsumpcyjnych pierwszego rzędu.Aby je kupić, przedsiębiorca musi zrezygnować z bieżącej konsumpcji w części posiadanego przez siebie dochodu.Dobra teraźniejsze dalszych rzędów czerpią swoją użyteczność, a więc wartość i cenę z przyszłego produktu.Możemy je traktować jako dobra przyszłe.Oznacza to, że ich łączna wartość jest mniejsza od obecnej wartości uzyskiwanych przy ich pomocy dóbr pierwszego rzędu.Dopiero w momencie gdy efekty zastosowania tych dóbr pośrednich stają się dobrami teraźniejszymi wzrasta ich wartość.Ten przyrost wartości stanowi zysk od kapitału przedsiębiorcy, czyli procent.Usługa pracy jako dobro dalszego rzędu, uzyskuje na rynku cenę na podstawie: z jednej strony subiektywnych ocen przedsiębiorcy, a z drugiej strony - robotnika.Robotnicy nie posiadają środków, aby prowadzić działalność metodami okrężnymi.W związku z tym są oni skłonni zaakceptować każdą płacę, która jest wyższa od dochodu, jaki uzyskaliby z własnej produkcji, czyli metodami bezpośrednimi.Natomiast dla przedsiębiorcy usługa pracy jest tyle warta, ile można jej przypisać wartości produktu przy danej technologii wytwarzania, czyli przy danej ilości kapitału.Ponieważ ten produkt pracy jest dobrem przyszłym, tzn.że obecna cena pracy musi być niższa niż przypadająca na nią część produktu w przyszłości, czyli po zakończeniu procesu produkcyjnego.Ta różnica stanowi źródło procentu.Podsumowanie ekonomii Böhm -Bewerka.Böhm -Bewerk uważał, że możliwość produkowania przy pomocy okrężnych metod produkcji zależy od: z jednej strony od rozporządzalnego przez społeczeństwo zasobu dóbr teraźniejszych i z drugiej strony od gotowości przetworzenia części tego zasobu na cele produkcyjne.Produkcyjne wykorzystanie funduszu dóbr teraźniejszych może nastąpić podczas gdy ma miejsce rekompensata.Procent w tym ujęciu jest kategorią ahistoryczną, wynikającą z psychologii jednostek gospodarczych.Tak rozumiany procent musi występować w każdej gospodarce, czyli również w gospodarce socjalistycznej.Jednak w systemie socjalistycznym pojawia się dodatkowy problem - jak podzielić nadwyżkę między poszczególnych członków społeczeństwa.W socjalizmie robotnicy uczestniczą w tej nadwyżce nie z tytułu pracy, ale jako współwłaściciele kapitału społecznego.WYKŁAD 8 29.11.2002Teoria użyteczności.Użyteczność określa subiektywne zadowolenie, pożytek, czy też satysfakcję uzyskaną z tytułu konsumpcji danego dobra.Można ją rozpatrywać w aspekcie łącznej, czyli całkowitej użyteczności z konsumpcji n jednostek dobra - wówczas jest to użyteczność całkowita, lub też można ją rozpatrywać w aspekcie danej jednostki dobra - wówczas jest to użyteczność krańcowa.Krańcowa funkcja użyteczności Funkcja użyteczności całkowitejy yx xWraz ze wzrostem konsumpcji Wraz ze wzrostem konsumpcjio jednostkę użyteczność krańcowa maleje.użyteczność całkowita rośnie coraz wolniej.Rozwój teorii użyteczności.Początki rozwoju teorii użyteczności wiążą się z nurtem subiektywno - marginalnym lub też z rewolucją marginalistyczną
[ Pobierz całość w formacie PDF ]