Brantôme Pierre de Bourdeilles Żywoty pań swawolnych

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.STARE RYMY O GRZE MIAOZCI,KT�RE NALAZAEM W DAWNYCH PAPIERACH96Gra ta miłości, co młode rozpala,Wżdy warcabnicę na pamięć przywodzi;Na warcabnicy damy się obala,Po czym tryktraka sposobić się godzi,W którey grze ieno o obronę chodzi;Lub do gry w Iasia.To gra iest poczciwa,Co iuż z urody swey gracza przyzywa,Aby w radości pędził czas z damulką:Przedsię ieżeli nie iest czyste pólko,Wielga stąd żałość y cirpienie bywa.To słowo czyste pólko wykłada się na dwa sposoby: iedno do gry w tryktraka, zasię dru-gie, że ieżeli naydzie się nieczyste pólko u paniey, z którą się uświadczą, wynosi się stąd tę-giego francuza y srogą niedolę a cirpienie.29KONIEC CAAEY RZECZONEY OBECNEY ROZPRAWY29W oryginale gra słów oparta na słowie raynette (termin gry) i raye nette.Francuz - po staropolsku: przy-miot, kiła.97Rozprawa wtóraO tem który przedmiot nawiętsze daje ukontentowanie w miłości:abo dotykanie, abo słowo, abo zwrokWPROWADZENIE W MATERYOto zagadnienie w rzeczach miłości, które warte by było barziey głębokiego y biegleysze-go rozprawcy ode mnie, a mianowicie: co więtsze daie ukontentowanie w rozkoszy miłośney,czy czucie, które jest z dotyku, czy słowo, czy wezrzenie? Pan Paszkir, wierę, barzo niepo-ślednia osoba w swoiey uczoności prawney, która iest iego professią, iako y w inychwdzięcznych a światłych kunsztach, czyni o tym rozprawę w listach, które nam pismem swo-iem przekazał; wżdy był w tym barzo o wiele nadto zwięzły y będąc tak znamienitym mężemnie powinien był w tym tak oszczędzać swoiego wdzięcznego słowa, iako uczynił: bowiemgdyby był raczył rzecz nieco rozszyrzyć y rzec o tym prawdziwie y naturalnie, iako umiałbydobrze powiedzieć, list, iaki uczynił o tym, byłby sto razy barziey ucieszny a nadobny.Owo główną swoią rozprawę funduie na niektórych dawnych rymiech grabi Tyboda zSzampaniey, którychem nigdy nie oglądał, ieno ten mały ułomek, iaki pan Paszkir tam przy-wiódł.Y nayduię, że ten dobry y godny dawny rycerz powieda barzo dobrze, nie w takgrzecznych terminach, iako nasi wdzięczni dzisieysi poetowie, ale przedsię z barzo trefnempomyśleniem y dobremi racyiami: owo też miał barzo piękny a godny przedmiot, dla któregotak dobrze powiedał, którym była królowa Blanka z Kastyliey, matka świętego Ludwika, wktórey był co nieco rozdurzony, wierę, zgoła barzo, y przyiął ią za swoią panią.Wżdy iakieżzło z tego y iakaż osława dla oney królowey? Chocia nawet była barzo cnotliwa y pomiarko-wana, aża mogła wzbronić światu miłować ią y płonąć w ogniu iey miłości y iey cnót, skoroto iest właściwe cnocie a doskonałości, iżby były miłowane? Rzecz w tym, iżby się nie przy-chylić k woley tego, który miłuie.Oto czemu nie trzeba dziwować się ani szkalować tey królowey, iż była tak miłowana y żew czas iey panowania y iey władztwa były we Francyey rozdwoienia a bunty, a woyny: bo-wiem, iako to słyszałem od iedney barzo wielgiey persony, niesnaski wzniecaią się równie dlamiłości, iako dla polityczney kabały y za czasów oćców naszych powiedało się stare przysło-wie: iż cały świat tak tańcuie, iako się zachce kuprowi głupiey królowey.Nie wiem, dla iakiey królowey uczyniono to przysłowie; możebna uczynił ie ów grabiąTybot, który możebna, iż nie był tak dobrze nawidzony przez nią, iakby chciał, abo iż byłwzgardzony, abo iż iny był przełożony nad niego, powziął w sobie one urazy, które go po-pchnęły y na zgubę podały w onych woynach a zamiszkach; iako przygadza się często, gdyiakowaś cudna abo wielga królowa lub dama, abo xiężniczka wezmie się władać państwem,każdy pragnie iey służyć, czcić ią a szanować, tylko aby mieć szczęście być nawidzonymprzez nią y rość w iey łaskach, ilko aby się chlubić, iż rządzi y władnie państwem wespołek znią y ciągnąć stąd profity.Przyczyniłbych kilka przykładów po temu, ba radziey poniecham.Iako więc kolwiek było, ów grabią Tybot podiął on piękny przedmiot, o którym powiedam,y o niem zaczął pisać, y, możebna, uczynił to zapytanie, iakie powieda pan Paszkir, do które-go odsyłam chciwego czytelnika, nie wzmiankuiąc tu żadnych rymów; bowiem to byłbyszczyry zbytek.Tutay starczy mi powiedzieć, co mi się o tym wydaie, tak z siebie samego,iak y z mnimania barziey bywałych ode mnie.98ARTYKUA PIRWSZYO DOTYKU W MIAOZCIOwo co do dotyku, wierę, trzeba przyznać, iż barzo iest rozkoszliwy, ile że doskonałość wmiłości to iest posiadanie, a to posiadanie nie może się dokonać bez dotyku: bowiem zgołatak iako głód y pragnienie nie mogą się uśmirzyć a uspokoić ieno przez iedzenie y picie, takteż y miłość nie zadowala się ani przez słuch, ani przez zwrok, iedno telko przez dotknięcie,obłapienie a użycie wenericzne.Ku czemu głupi mózgowiec Dyogenes cynik odparł trefnu-iąc, ba, wszetecznie zaiste, życząc, aby mógł uśmirzyć głód pociraiąc sobie brzucha, tak iakopociraiąc sobie członek zbywał się chuci miłośney [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki