[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Partie są mechanizmami służącymi do wyłaniania tzw.elit politycznych rządzących państwem.W partiach politycznych członkowie tych elit zdobywają niezbędne rozeznanie w sprawach publicznych i doświadczenie polityczne, nabywają umiejętności pełnienia funkcji kierowniczych na różnych szczeblach struktury państwa.Partie są mechanizmami kształtowania opinii publicznej, czyli poglądów społeczeństwa na sprawy będące przedmiotem publicznego zainteresowania.Mają w tym celu niezbędne zespoły specjalistów, a także konieczne środki materialne i wpływy.Partie są mechanizmami integracji społecznej w sferze życia politycznego.Wprowadzają interesy grupo społecznych czy społeczności lokalnych na arenę ogólnopaństwową.Partie wiążą społeczeństwo z państwem.Są ciałami pośredniczącymi między jednostkami a państwem.Wspierają one politykę państwa, korygują ją bądź też zwalczają.Zawsze jednak są ciałami pośredniczącymi między obywatelami a aparatem państwowym.2.Grupy naciskuInną niż partie polityczne formą ciał pośredniczących są grupy nacisku.Najlepszy polski znawca problematyki grup nacisku S.Ehrlich daje następującą definicję: „grupa nacisku to ugrupowanie we współczesnym spoleczeństwie kapitalistycznym, powstale dobrowolnie i świadomie dla obrony i wyrażania interesów ludzi należących do tego ugrupowania, działając według określonych reguł pod przyjętym przez siebie kierownictwem"3.Grupy nacisku narodziły się w USA i tam są przede wszystkim znane.Po drugiej wojnie światowej pojawiły się one również w innych krajach kapitalistycznych.Mają szczególnie szerokie pole działania tam, gdzie partie polityczne słabo spełniają rolę czynnika integrującego różne grupy czy środowiska społeczne.Istnieją nie tylko krajowe, ale także międzynarodowe grupy nacisku.Przykładem międzynarodowych grup nacisku mogą być wielkie ponadnarodowe korporacje bankowo-przemysłowe, organizacje ekologiczne (np.Greenpeace), różnego rodzaju stowarzyszenia i organizacje społeczne i polityczne (jak ruch obrony praw człowieka - International Amnesty, Komitet Helsiński) albo też organizacje mające na celu obronę interesów jakiejś nacji (np.światowe organizacje żydowskie lub Kongres Polonii Amerykańskiej).Między partiami politycznymi a grupami nacisku występują istotne różnice.Partie polityczne rozwijają działalność polityczną, przeważnie uczestniczą w wyborach do parlamentu i innych ciał przedstawicielskich, chcą objąć władzę w państwie, sformować naczelne organa państwa bądź mieć na nie stały znaczący wpływ.Partie, które już mają wpływ na państwo, walczą o utrzymanie go i poszerzenie.Grupy nacisku nie stawiają sobie takich celów.Dążą do realizacji własnych celów grupowych, do obronych interesów węższych niż te, jakie reprezentują partie polityczne.Starają się wpływać na decyzje polityków i administrowanie w pewnych określonych sprawach, nie mają zamiaru przejmować odpowiedzialności za państwo.Z działaniem grup nacisku jest ściśle związane pojęcie lobbisty.Angielski termin lobby oznacza korytarz, sień.Lobbista to człowiek, który stara się skłonić członków parlamentu lub jakiegoś innego ciała do podjęcia decyzji w określonej sprawie, korzystnej dla jego grupy nacisku.W USA początkowo niechętnie patrzono na lobbistów.Obecnie działają oni w pełni legalnie i jawnie.Ich aktywność jest ceniona jako pomocna w podejmowaniu decyzji.Lobbiści dostarczają często ważnych informacji ułatwiających podjęcie trafnych decyzji.Działają setki, nawet tysiące lobbistów, reprezentują oni różne, często sprzeczne ze sobą interesy.Czyni to członków ciał decydujących w istocie rzeczy niezależnymi.3.System partyjnySystem partyjny danego kraju stanowią wszystkie legalnie w nim działające partie polityczne, współdziałające lub rywalizujące między sobą w walce o władzę państwową albo w jej sprawowaniu.Istnieją zawsze reguły postępowania, według których odbywa się owo współistnienie czy rywalizacja.Systemy partyjne w różny sposób urzeczywistniają wpływ społeczeństwa na państwo i kontrolują jego organy.Są różne zapatrywania na to, jakie partie czy organizacje należy zaliczać do systemu partyjnego w danym kraju.Jedni uważają, że do systemu partyjnego danego kraju wchodzą wszystkie istniejące w nim legalne partie polityczne, i tylko one.Inni sądzą, że do systemu partyjnego należy zaliczać partie polityczne i niektóre organizacje społeczne.Te mianowicie, które wprawdzie nie dążą do samodzielnego sprawowania władzy państwowej, ale trwale chcą uczestniczyć w sprawowaniu tej władzy.Może to na przykład dotyczyć niektórych związków zawodowych lub stowarzyszeń, a nawet niektórych kościołów lub związków wyznaniowych.Znany jest też pogląd, że do systemu partyjnego danego kraju należy zaliczać nawet nie wszystkie partie polityczne, lecz tylko te, które uznają pewne zasady i przestrzegają je, które uznają i aprobują istniejący ustrój społeczno-polityczny państwa.I tak zwolennicy tego poglądu nie chcą na przykład zaliczać do systemów partyjnych państw burżuazyjnych działających tam legalnie partii komunistycznych.Partie te bowiem dążą do obalenia ustroju burżuazyjnego.Najtrafniejszym jednak wydaje się być pogląd, że w skład systemu partyjnego w danym kraju wchodzą wszystkie działające tam legalnie partie polityczne, i tylko one.Jedynie one bowiem wytwarzają i propagują określone programy polityczne.Inne zaś organizacje społeczne, jeśli nawet stale prowadzą działalność polityczną, w istocie hołdują jedynie programowi tej czy innej partii politycznej.Nie wnoszą oryginalnych elementów do życia politycznego kraju.Nie ma także obiektywnych powodów, aby z systemu partyjnego wyłączać, kierując się jedynie sympatiami politycznymi, tę czy inną partię polityczną.Pojęcie systemu zakłada istnienie kilku elementów, które na ów system się składają.Czy ma wobec tego sens mówienie o systemie jednopartyjnym? A oto argumenty przemawiające za tym, że jednak ma
[ Pobierz całość w formacie PDF ]