[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kiedyjuż udało się ich złamać, musieli wstąpić do wojska i walczyć z dawnymi towarzyszami.Ludzi opornych stawianoprzed plutonami egzekucyjnymi.Komuniści mieli pozostać w więzieniu jeszcze długo po zakończeniu wojnydomowej.Pod względem brutalności wobec komunistycznych podejrzanych Makronisos mogło się równać zkarnymi osadami Franco po jego zwycięstwie militarnym w Hiszpanii.Był to najgorszy przejaw okrucieństwawobec komunistów w zachodniej Europie w drugiej połowie XX wieku.W ciągu kilku miesięcy po I Zjezdzie Kominformu Stalin zakończył prowokowanie komunistów z Francjii Włoch do użycia siły.Zaprzestano oskarżeń wobec najważniejszych towarzyszy w Europie Zachodniej.NaII i III Zjezdzie Kominformu, w czerwcu roku 1948 i w listopadzieroku 1949, przedstawiciele Związku Radzieckiego zajmowali się przede wszystkim kwestią jugosłowiańską.Przejawem bardziej trzezwej postawy Stalina było jego postępowanie z Komunistyczną Partią WielkiejBrytanii.Jej nowy program Brytyjska droga do socjalizmu został opublikowany w roku 1951.Miał formębroszury i według Komitetu Wykonawczego dowodził, że partia nie chodzi na pasku Moskwy.Brytyjscykomuniści twierdzili, że nie mają zamiaru przekształcać kraju według wzorca z ZSRR.Porzucili komunizm" oraz dyktaturę proletariatu", które nie stanowiły już ich deklarowanych celów.Obecniezmierzali do podstawowych reform społecznych i gospodarczych, o które mieli walczyć podczas kampaniiwyborczych oraz innymi pokojowymi środkami.Dowodzili, że wyłącznie oni mogą doprowadzić dopożądanych zmian, a Partia Pracy jest tylko lewym skrzydłem Partii Konserwatywnej.Przedstawiali siebiejako jedyną brytyjską partię walczącą o pokój międzynarodowy.Twierdzili także, że oskarżanie ich o zamiardestrukcji Imperium Brytyjskiego jest oszczerstwem, w rzeczywistości bowiem zmierzają do zmiany relacjipomiędzy Wielką Brytanią a jej koloniami na demokratycznych podstawach'^.Niezależność brytyjskich komunistów była jednak fikcją.Stalin sprawdzał szkic programu i wprowadziłpoprawki do jego treści.W okresie wojny koreańskiej i politycznych procesów pokazowych we wschodniej Eu-ropie znalazł czas na zajęcie się programem partii komunistycznej, która nie miała najmniejszych szans nadojście do władzy.W najlepszym razie mogła uprzykrzyć życie brytyjskiemu establishmentowi politycznemu.Jednakże w świecie ruchu komunistycznego wymagana była koordynacja oraz subordynacja i nie dopuszczanodo żadnych wyjątków.Harry Pollitt, który w roku 1941 ponownie został sekretarzem generalnym, przekazałswoje przemyślenia Moskwie, zanim dokument ujrzał światło dzienne.Stalin wprowadził poprawki.Położył wnich nacisk na konieczność zaangażowania partii w program długoterminowy.Pollitt, często składający zagra-niczne wizyty, ujawniał niewielu osobom, skąd się biorą jego" pomysły.Z tego powodu trudno mu byłoprzekonać surowego stalinowca, Raja-niego Palmę Dutta, że jest rzeczą wskazaną zmiana długofalowegoprogramu partii.Pollitt zdołał jednak wymóc zgodę w tej sprawie na swoim Komitecie Wykonawczym.Uzyskał dla Moskwy to, czego zażądał Stalin, a gdyby Stalin nie przejął inicjatywy, brytyjscy towarzysze -teraz jest to jasne - nie mogli nawet marzyć o wydaniu drukiem Brytyjskiej drogi dosocjalizmu.(Zwiadectwo służalczości Pollitta nie wyszło na jaw przez następne czterdzieści lat)35.Tymczasem Togliatti we Włoszech nie znajdował się na najlepszej pozycji, by obalić zarzuty, jakie stawiał muKreml.Trudno było przekonać kogokolwiek poza członkami partii, że Triest, zamieszkane przez Włochówmiasto na północnym wybrzeżu Adriatyku, powinno zostać przyznane Jugosławii.Togliatti nie mógł także ścierpieć, kiedy wrogowie partii pytali go, dlaczego włoscy jeńcy wojenni w ZSRR - zazwyczaj ludzieprzymusowo wcieleni do armii przez Mussoliniego - mają dalej pozostawać w niewoli.Komunistyczneprzywództwa włoskie i francuskie nie pomagały sobie, powtarzając, że Stalin jest przywódcą demokratycznego", miłującego pokój" obozu światowej polityki oraz wodzem postępowej ludzkości"36.Pracowali ciężko nadzaproponowaniem pozytywnego wizerunku komunizmu, jednak tuż przez wyborami we Włoszech w roku 1948węgierski przywódca komunistyczny, Matyas Rakosi, powiedział włoskim towarzyszom, że ma zamiar pójść imna rękę, dokonując egzekucji kilku katolickich duchownych, którym zarzucono spekulacje finansowe. Powiedz mu - odparł na to Togliatti - że niczego takiego nie wolno zrobić!"37 Togliatti odmówił takżeprzeciwstawiania się udziałowi Włoch w spotkaniu w Paryżu w lipcu 1947 roku, na którym miano omawiaćpropozycje USA dotyczące planu Marshalla.On sam oraz przywództwo partii komunistycznej musielisprawiać wrażenie, że zajmują stanowisko niezależne"38.Togliatti miał schizofreniczny stosunek do ZSRR.Uważał ten kraj za wspaniały wzorzec współczesnegokomunizmu i bezustannie go wychwalał.Przejawiało się to w rzeczach poważnych, a także drobnych.Prosił naprzykład radzieckich przywódców, by zaprosili do Moskwy włoską drużynę piłki nożnej.Wyrażał nadzieję, żespuszczono by wtedy Włochom solidne lanie na boisku: Nasi gladiatorzy truchtają dookoła jak pawie i przydaim się porządna lekcja!"39.Jego argumentacja - którą trudno zaliczyć do repertuaru zapalonego kibica - dowodziła,że podobne wydarzenie zwiększyłobypopularność ZSRR we Włoszech.Komunistyczna Partia Włoch pod jego przywództwem wykazywałaniemalejącą lojalność wobec Moskwy, mimo że sam Togliatti stracił przyjaciół i sojuszników w walce, w tymrównież własnych rodaków podczas Wielkiego Terroru.Groteskowe warunki panujące w ZSRR znał zwłasnego doświadczenia.Kiedy odlatywał z Moskwy razem ze swą partnerką Nilde Jotti, szepnął do niej: Nareszcie wolni!"40.Aż do śmierci Stalina nie pojawił się w Kraju Rad41.Ana Pauker, rumuńskaprzywódczyni komunistyczna, która spędziła lata wojny w radzieckiej stolicy, ujęła to w zręczny aforyzm: DoMoskwy, kiedy tylko zechcesz, z Moskwy, kiedy cię wypuszczą"42
[ Pobierz całość w formacie PDF ]