Wegecjusz O sztuce wojskowej

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Poprzez te wyliczenia łatwo już obliczyć rozmiar terenupotrzebnego do sformowania dwudziestu, czy trzydziestu tysięcy wojska w szykbojowy i w ten sposób wódz nie popełni błędu znając wymiary terenu potrzebnedo ustawienia odpowiedniej liczby żołnierzy.Jeśli jednak pole bitwy nie jestwystarczająco obszerne, lub twe wojsko jest bardzo liczne, możesz ustawić je wdziewięciu szeregach lub nawet więcej, lepiej jest jednak toczyć bitwę wciaśniejszym szyku, niżeli pozwolić, aby linia bojowa zbytnio się rozciągnęła.Szybko, przez pierwszy impet uderzenia wroga, zostaną przerwane szyki armii,która zajmuje zbyt wiele miejsca z przodu i zbyt mało na tyłach.Po tym zaś jużnie będzie można tego naprawić.Co do stanowisk różnych formacjiwojskowych, czy to na prawym, czy na lewym skrzydle, czy centrum, istniejeogólna zasada, aby ustawiać je zgodnie z ich poszczególną rangą, lub rozdzielaćw zależności od tego, jak wymagać będą okoliczności lub dyspozycjaprzeciwnika.O ROZMIESZCZENIU ODDZIAA�W JAZDYGdy linia piechoty jest uformowana, jazdę ustawia się na skrzydłach.Ciężka konnica, czyli pancerni i konnica zbrojna we włócznie, powinnadołączyć do piechoty.Lekka jazda, składająca się z łuczników i tych, którzy niemają na sobie pancerzy, powinna stać w większej odległości.Najlepsza inajcięższa konnica powinna osłaniać flanki piechoty, zaś lekka, jak to wyżejpowiedziano103, aby otoczyć i wprowadzać zamieszanie na skrzydłach szykuwroga.Wódz winien wiedzieć, która część jego własnej konnicy jestnajwłaściwsza w stawianiu oporu poszczególnym oddziałom wroga, jako że zpewnych niewytłumaczalnych powodów niektóre konkretne oddziały lepiej biją103Czyli w pewnym oddaleniu.Flavius Vegetius Renatus De re militari 88się z innymi, zaś te, które pokonały znacznie silniejszego wroga bywają częstopokonane przez znacznie pośledniejszą siłę.Jeśli twa konnica nie dorównuje sile konnicy przeciwnika jest zasadne,zgodnie ze zwyczajem starożytnych, aby wymieszać ją z lekką piechotą zbrojnąw małe tarcze i wyszkoloną specjalnie do tego zadania.Gdy ten sposób będzieprzestrzegany, wówczas nawet gdy kwiat wrogiej jazdy zaatakuje twe szyki, niebędzie w stanie poradzić sobie z takim przemiennym ustawieniem.Był tojedyny środek zaradczy dawnych wodzów, dzięki któremu nadrabiali oni brakiswej konnicy i mieszając pieszych mężów między jazdą, którzy biegali [międzykońmi] i dlatego uzbrojeni byli w owe lekkie tarcze, miecze i oszczepy, ustawiałjednego z nich pomiędzy dwoma jezdnymi.O REZERWACH, ROZLOKOWANYCH PO SZYKU BOJOWYMNajbardziej rozumna jest metoda trzymania na tyłach armii rezerwy,przygotowanej przez wodza, a złożonej z wyborowej piechoty i jazdy,dowodzonej przez dodatkowych zastępców [naczelnego] wodza, ztowarzyszeniem trybunów wojskowych; ma również metoda ta wielkieznaczenie przy zwycięstwie w samej bitwie.Niektórzy powinni być ustawieni ztyłu skrzydeł, inni zaś bliżej centrum, by być w pogotowiu i natychmiastpospieszyć z pomocą każdej części linii bojowej, silnie naciskanej przez wroga,zapobiegając tym przerwaniu szyków i dostarczając uzupełnień w lukach linii,które powstały podczas bitwy i w ten sposób umacniać odwagę swych kolegów,jak i powstrzymać impet wroga.Jest to wynalazek Lacedemończyków, przejętypózniej przez Kartagińczyków.Odtąd i Rzymianie tego przestrzegali i, w rzeczysamej, nie ma lepszego rozlokowania [oddziałów].Flavius Vegetius Renatus De re militari 89Szyk linii bojowej jest przeznaczony jedynie do odrzucenia wroga i, o ile tomożliwe, do złamania go.Gdy zachodzi konieczność sformowania klina 104,albo szczypiec 105, musi to być zrobione przez dodatkowe jednostki bojowe,ustawione dla tego celu na tyłach.Jeśli zachodzi konieczność sformowania piły 106, to także muszą uczynić rezerwy, gdyż jeśli raz zaczniesz odciągaćludzi z linii bojowej, całą armię doprowadzisz do chaosu.Jeśli jakiś lotnyoddział wroga spadnie na twe skrzydło, lub na jakąkolwiek inną część twychlegionów, a ty nie masz ponadliczbowych sił, aby się im przeciwstawić, lubbędziesz usiłował oderwać od linii bojowej obojętnie, jazdę, czy piechotę, dotego zadania, wówczas chcąc uratować jedną część armii, narazisz się nakolejne wielkie niebezpieczeństwo.W niezbyt licznych armiach wskazane jestzwarcie szyków w celu skrócenia frontu, jak i posiadanie silnej rezerwy.Wskrócie: musisz posiadać odwody złożone z dobrej i dobrze uzbrojonej piechotyw pobliżu centrum, aby uformować klin i tym samym rozerwać szyki wroga, atakże oddziały jazdy ciężkozbrojnej, zaopatrzone we włócznie, wraz z lekkąpiechotą, w pobliżu skrzydeł, aby móc otoczyć flanki przeciwnika.Z JAKIEGO MIEJSCA POWINIEN DOWODZI BITW NACZELNYW�DZ, Z JAKIEGO JEGO ZASTPCA, ORAZ TRZECI DOWODZCYStanowisko głównodowodzącego zwykle znajduje się po prawej stronie[szyku], między oddziałami jazdy, a piechoty.Z tego bowiem miejsca może onnajlepiej dowodzić ruchami całej armii i przesuwać jednostki bojowew najłatwiejszy sposób, gdziekolwiek uzna on to za konieczne.Jest to równieżnajdogodniejsze miejsce do wydawania rozkazów zarówno jezdzie, jak ipiechocie, jak i do dodawania animuszu swą obecnością w równej mierzejednym i drugim.Jest obowiązkiem naczelnego wodza otoczenie lewego104Szyk bojowy w formie klina (w org.cuneus, i klin).105Szyk bojowy (w org.forpex, icis - szczypce do węgli).106W org.serra, ae piła.Flavius Vegetius Renatus De re militari 90skrzydła wroga, które znajduje się naprzeciw niego, swą rezerwą złożoną zjazdy i lekkiej piechoty i zaatakowanie ich flanki i tyłów.Drugi z wodzówustawiony winien być w centrum piechoty, aby zachęcać i wspierać żołnierzy.Odwód, w postaci dobrej i dobrze uzbrojonej piechoty znajduje się blisko niegoi pod jego rozkazami.Z tymi oddziałami rezerwy on również formuje klin, byrozerwać linię bojową lub, jeśli to wróg pierwszy sformuje klin, przygotowujeszyk zwany szczypcami, aby stawić mu opór.Stanowisko trzeciego rangąwodza jest po lewej stronie.Powinien być on być oficerem ostrożnym, lecznieustraszonym, jako że ta część armii bywa trudna w dowodzeniu iniedoskonała ze względu na miejsce w szyku bojowym, w którym się znajduje.Powinien mieć zatem odwody w postaci dobrej jazdy i obrotnej piechoty, abyumożliwić im zawsze rozwinięcie linii w taki sposób, by zapobiec okrążeniu.Okrzyk bojowy nie powinien być przez żołnierzy wydawany, dopókiobydwie armie nie połączą się [w boju], gdyż ów, wydany z dystansu, jestwidomym znakiem nieznajomości wojennego rzemiosła lub tchórzostwa.Znacznie większe wrażenie na wrogu wywołuje uderzenie w niego,wzbudzające równocześnie przerażenie wywołane hałasem okrzyku bojowego iszczękiem broni107.Musisz zawsze usiłować wyprzedzić wroga i pierwszym zacząć zbliżać sięw porządku bitewnym; będziesz wówczas miał możliwość wydania stosownychrozkazów bez żadnych przeszkód.To zwiększy odwagę w twoich oddziałach irzuci strach na oddziały nieprzyjaciela, jako że większa odwaga zdaje się byćudziałem tej armii, która wydaje bitwę, zaś oddziały wojska stają się bojazliwe,widząc przeciwnika gotowego do uderzenia [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki