[ Pobierz całość w formacie PDF ]
. Powstanie i charakter społeczeństwa kapitalistycznego opisuje praca Petera L.Bergera Rewolucjakapitalistyczna (1995a), natomiast charakterystykę społeczeństwa poprzemysłowego zawiera książka PeteraF.Drucke-ra Społeczeństwo pokapitalistyczne (1999).Przemiany w Polsce po roku 1989 w kontekście teorii zmiany analizuje Witold Morawski w książceZmiana instytucjonalna.Społeczeństwo.Gospodarka.Polityka (1998).O polskich problemach związanych znowoczesnością pisze Marek S.Szczepański w niewielkiej książeczce Pokusy nowoczesności.Polskiedylematy rozwojowe (1992).Praca Pawła Kuczyńskiego i Marcina Frybesa z udziałem Jana Strzeleckiego i Didiera Lapeyronnie Wposzukiwaniu ruchu społecznego.Wokół socjologii Alaina Touraine'a (1994), analizująca polski ruch Solidarności" w latach osiemdziesiątych, ukazuje założenia socjologii ruchów społecznych AlainaTouraine'a.Ruchowi pacyfistycznemu poświęcona jest praca Wojciecha Modzelewskiego Pacyfizm.Wzory inaśladowcy (2000).O nowych ruchach społecznych w Polsce ostatnich lat pisze Piotr %7łuk Społeczeństwo wdziałaniu.Ekolodzy, feministki, skłotersi.Socjologiczna analiza nowych ruchów społecznych w Polsce (2001).II Człowiek w społeczeństwieROZDZIAA VInterakcje społeczne 1.Pojęcie interakcji społecznej 1212.Interakcje jako przedmiot zainteresowania psychologii 1223.Interakcje jako przedmiot zainteresowania socjologii 1234.Społeczeństwo z perspektywy interakcji 1301.Pojęcie interakcji społecznejPojęcie interakcji społecznej w wielu, chociaż nie we wszystkich ujęciach związane jest z pojęciem działaniaspołecznego, tak jak je rozumiał Max Weber (zob.Socjologia współczesna, s.36), albo z pojęciem czynnościspołecznej" według terminologii Floriana Znanieckiego.Działanie różni się od zachowania tym, że składają się nań nie tylko dające się obserwować z zewnątrzjego przejawy, ale także niedostępna bezpośredniej obserwacji świadomość działającego osobnika: to, w jakisposób interpretuje daną sytuację i zachowania innych, jakie znaczenie nadaje swojemu zachowaniu, atakże jakie ma zamiary i jak widzi cel, którego realizacji określone działanie ma służyć.Oczywiście,możemy ograniczać się do zewnętrznych obserwacji zachowań społecznych ludzi i opisywać je tak, jakopisujemy zachowania społeczne mrówek czy lwów.Niektóre kierunki, jak etologia człowieka czybehawioryzm, tak właśnie czynią.Behawioryzm miał swego czasu zauważalny wpływ na nauki społeczne.W socjologii wpłynął nawet bezpośrednio na jedno z ujęć interakcji.Behawioryzm pojawił się w psychologii na początku XX wieku jako teoretyczna orientacja przeciwstawiająca siędotychczasowemu sposobowi uprawiania tej dyscypliny.Tradycyjna psychologia, odwołując się do introspekcji, pragnęłapoznać to, co dzieje się w umyśle człowieka i jego świadomości.Behawioryzm natomiast głosił, że przedmiotem psychologiinie jest to, co dzieje się w umyśle człowieka, ale jego obserwowalne zachowania.Aby je zrozumieć, nie trzeba odwoływaćsię do świadomości.Zachowanie jest bowiem poddającą się pomiarowi odpowiedzią na bodzce, które można zidentyfikowaći których siłę można zmierzyć.Bodzce te są przyjemne bądz przykre.Tych pierwszych się szuka, tych drugich unika.Behawioryzm dowodził, że operując nimi w postaci kar i nagród można dowolnie modyfikować zachowanie się istotżywych.Proces taki nosi miano warunkowania.Kierunek ten głosił ponadto, że prawa rządzące zachowaniem są ogólnymiprawami odnoszącymi się jednakowo do wszystkich istot żywych.W celu poznania tych praw przeprowadzano na gołębiach iszczurach, a także psach (słynne doświadczenia uczonego rosyjskiego Iwana P.Pawiowa) laboratoryjne eksperymentydotyczące mechanizmów warunkowania.Wierzono głęboko, że odkrywane w ten sposób prawidłowości rządzą równieżzachowaniem człowieka.122 Część druga.Człowiek w społeczeństwieInterakcja jest takim działaniem społecznym, które wynika z orientowania się na innych ludzi i jestodpowiedzią na ich zachowania i działania.W pojęciu interakcji uwypuklony zostaje element wzajemnego od-działywania, interakcji.Z takim oddziaływaniem mamy do czynienia wtedy, kiedy poszczególni osobnicywzajemnie na siebie wpływają i każdy z nich modyfikuje swoje zachowania w odpowiedzi na zachowaniapozostałych.Wskazuje się, że u podłoża wszelkiej interakcji znajduje się chęć każdego z uczestników dokierowania reakcjami innych obecnych i kontrolowania ich" (Goffman 1981: 38).Uczestników interakcji określa się najczęściej mianem aktorów społecznych bądz po prostu aktorów.Termin ten bywa odnoszony do wszystkich osób, które podejmują działania społeczne.Z dodatkiem przymio-tnika zbiorowy jest także stosowany jako określenie zbiorowości i organizacji. Interakcję społeczną możemy ogólnie określić jako proces wzajemnego oddziaływania co najmniejdwóch osobników ludzkich.Zciśle rzecz biorąc, tak rozumiana interakcja społeczna nie wymaga kontaktów bezpośrednich i może miećmiejsce również wtedy, kiedy jej uczestnicy kontaktują się za pomocą listu czy telefonu.Jednocześnie może jejnie być mimo kontaktów bezpośrednich, na przykład między osobami podróżującymi w jednym przedzialekolejowym lub oczekującymi w poczekalni lekarza.Przebywając obok siebie, mogą one nie zamienić ze sobąani słowa i w żaden inny sposób nie wpływać na swoje postępowanie.Mimo to mówiąc o interakcji, ma sięnajczęściej na myśli oddziaływanie wzajemne w sytuacji bezpośredniego kontaktu.2
[ Pobierz całość w formacie PDF ]