[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.przerwać działania zaczepne, alezamierzał iść w 1917 r.tą samą drogą i na luty planował potę\ny atakpomiędzy rzekami Sommą i Oise oraz przez Chemin des Dames.DymisjaJoffre'a, którą otrzymał w dniu 28 grudnia 1916 r.nie pozwoliła muzrealizować tego planu8.Jego następca Robert Nivelle wybrał innedrogi.Koła rządowe Pary\a i Londynu uznały wielkie ofiary ludzkie zaniewspółmierne do uzyskanych korzyści, nikłych wyników" według LloydGeorge'a9.I rzecz znamienna, we Francji usunięto od dowództwa i ze słu\by czynnejS.Arciszewski-Rola, Sztuka dowodzenia na zachodzie Europy, s.565.8 J.Joffre, Memoires, t.II, s.264; F.Gambiez, M.Suire, Histoirede la premiere guerre mondiale, t.I, s.336.9 D.Lloyd George, War Memoirs, t.II, s.538.381gen.Joffre'a, przejściowo odsunięto na boczny tor gen.Focha, którynad Sommą dowodził Francuzami, natomiast w Wielkiej Brytanii SirDouglas Haig otrzymał awans na marszałka polnego.52.śycie w okopachIm Osten steht das wahre Heer.Im Westen nur die Fcuerwehr.Na wschodzie stoi prawdziwe wojsko, na zachodzie tylko stra\ ogniowa śpiewali \ołnierze niemieccy na froncie wschodnim.Było w tej piosence niewątpliwie wiele prawdy.Wojna pozycyjna, wojnaokopowa miała zupełnie inny charakter ni\ wojna ruchoma, stawiałaprzed \ołnierzem inne zadania, nara\ała go na inneniebezpieczeństwa1.Na froncie /achodnim wojna rozpoczęła się od działań szybkich.Okresmniej więcej czterech pierwszych miesięcy \ywo kontrastuje zestatyczną wojną następnych lat bez mała czterech.Podczas tejpierwszej fazy wojny \ołnierze wszystkich armii okopywali sięniekiedy, ale poczytywano to za chwilową taktykę zgodną z duchemofensywy; niekiedy nie opuszczało przekonanie o wojnie ruchomej ikrótkotrwałej.Chocia\ wojna pozycyjna występowała i podczas wojnysecesyjnej w Ameryce 1861-1865 i podczas japońsko-rosyj-skiej, toteoretycy wojskowości uwa\ali ją za zjawisko nietypowe, wywołane wwarunkach swoistych, które się nie powtórzą.Warto mo\e przytoczyć słowa Józefa Piłsudskiego na ten temat. Wpoczątkach wojny europejskiej w 1914 r.okop nale\ał wyłącznie dotaktyki, do metody, jaką boje prowadzono.Obok karabinu ka\dy\ołnierz niósł w boje łopatkę, jako część nieodłączną swegouzbrojenia.I czy miał się bronić przeciwko nieprzyjacielowi, czymiał iść na niego w natarciu, musiał swej łopatki u\ywać jako środkawalki.Więc w gwałtownych ruchach i manewrach, którymi otwartoczteroletnią olbrzymią wojnę, okop u\ywany był wszędzie, czy wnatarciu czy w obronie, lecz nigdy jako cel wielkich bojów nie byłwyznaczony i do dziedziny strategii, wyznaczającej te cele, nigdy sięnie wdzierał.Niekiedy dzięki swej sile, sile obronnej nabierał onznaczenia pozycji, którą to nazwą chrzczono ongiś specjalne skrawkiterenu od natury mające wartość obronną; lecz i wtedy był on tylkoepizodem olbrzymich zapasów milionowych armii, które a\ do końca roku1914 wyrzec się nie chciały głównego czynnika zwycięstwa ruchu.Dopiero w następnym roku na polach Francji i Belgii obaj przeciwnicystanęli w bezruchu i bezwładni,1 Rozdział ten opiera się w znacznej mierze na następującychopracowaniach, których poni\ejcytować ju\ nie będę: T.Ashworth, Trench Warfare 1914-1918.The Liveand Let Live System,382 London 1980; J.Meyer, La vie quotidienne des soldats pendantla grandę guerre, Paris 1966, s.379.zatrzymani naprzeciw siebie długą, nieprzerwaną linią okopów.Okopwtedy jako nieprzezwycię\ona zagroda niszcząc główny czynnikdotychczasowy manewr i ruch wdarł się zwycięsko z dziedziny taktykido strategii"2.Okopy francuskie, belgijskie, angielskie z jednej strony, okopyniemieckie z drugiej ciągnęły się od wybrze\y belgijskich a\ dogranicy szwajcarskiej.Przed okopem rozciągała się sieć drutukolczastego.Mo\na go było zakładać tylko nocą lub w dni bardzomgliste
[ Pobierz całość w formacie PDF ]