POLO MARCO OPISANIE WIATA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na północ od Najmanów, nad górnym biegiem rzekł Jeniseju żyli Kirgizi,którzy w IX w.zwyciężyli Ujgurów.Pod naciskiem Kitanów Kirgiziopuścili ziemie nad górnym Or-chonem.Plemię Kereitów sąsiadowało z Najmanami.%7łyli bowiem na obszarachna południe od rzeki Selengi, nad rzekami Or-chonem (w górnym biegu),Tuła i Onginem.Kereici byli albo Turkami, albo Mongołamipozostającymi pod wpływem kultury tureckiej i jak Najmanowiewyznawali nestorianizm.Ich władcą był Ksiądz Jan, o którym piszą Jande Piano Carpini, Wilhelm Rubruk, Marko Polo i inni.Na północ od Kereitów nad dolną Selengą żyli Merkitowie, a jeszczebardziej na północ, na zachód od jeziora Bajkału Ojraci.Tatarzy koczowali w pobliżu dzisiejszej Mandżurii, nad dolnym biegiemrzeki Kerulen.Właściwi Mongołowie, spośród których wyszedł Czyngis-chan,zajmowali północno-wschodnią część Mongolii między rzekami Onon iKerulen.Pierwszą próbę utworzenia państwa mongolskiego dzieje przypisująchaganowi Kabulowi.Państwo to upadło pod naporem koalicjiDżurdżenów z Tatarami (II poł.XII w.).Ci sami Tatarzy stali siępośrednimi sprawcami upadku organizmu państwowego, który stworzyłJes�gej bagatur.Mianowicie zabili Jes�gej a, a plemiona i rody, którezdołał pod swoją władzą zebrać, rozpierzchły się na wsze strony.Inne szczegóły na ten temat znajdą się w dalszych przypisach.Czorczy Pod tą nazwą należy rozumieć część lub całą Mandżurię.Nazwa pochodzi od tunguskiego ludu Dżurdżenów (po chińsku Niu-cz'en, a w wymowie XIII w.: %7łu-czin), który pierwotnie zamieszkiwałczęść Mandżurii między rzekami Amurem, Ussuri i Morzem Japońskim.Zwraca uwagę, że nasz podróżnik zapamiętał tę nazwę w formiemongolskiej (Cz�r-czi i Cz�rczid).Ksiądz Jan Od XII w.szerzyły się w Europie wiadomości olegendarnym chrześcijańskim władcy Kapłanie Janie.Państwo jegoleżało gdzieś na Wschodzie, a on sam uchodził za potomka jednego zTrzech Królów.Po Europie krążyły listy rzekomo przez niego pisane,istniała także kore-spondencja, jaką z nim prowadzono.W listach tych ów władca nosił tytułkróla Indii lub Etiopii.Na fikcję, która zapuściła już mocno korzenie,nawarstwiały się wiadomości zrazu mgliste, pózniej bardziej pewne orzeczywistym istnieniu w głębi Azji państwa chrześcijańskiego.Opowiadania Ru-bruka sprawiły, że owego legendarnego królautożsamiano z władcą nestoriańskich Kereitów.Kereici byli chrześcijanami i władcy ich często nosili imionachrześcijańskie, jak Margus, Kurdżakus (Marek, Cyriak).KiedyTemuczin rozpoczynał swą karierę, Kereitami władał Togoril, który wnagrodę za pomoc udzieloną Chinom otrzymał zaszczytny tytuł królawang.Tytuł wang wraz z turecko-mongolskim wyrazem chan dałpołączenie, które wymawiano ongchan.Otóż wiadomości ochrześcijaństwie Kereitów i podobieństwo brzmienia tytułu ongchan iimienia Jan (Joannes, Johanan) sprawiły, że bohaterem legendy o Kapła-nie Janie stał się wang-chan kereicki.Togoril zawarł przymierze jeszcze z Jes�gejem.Czyngis-chan, jakwiadomo, był wasalem Togorila i przez jakiś czas wspólnie z nim działał.Togoril pomógł Czyngis-chanowi do rozbicia Merkitów, Tatarów i in.Ina odwrót, kiedy Togoril został pozbawiony władzy przez swegorodzonego brata (1197?) Czyngis-chan pomógł mu odzyskać utraconytron.Unkan Marka Polo oddaje niemal poprawnie tytuł Wang-chan (ongchan).LXVCzyngis-chan Temuczin, przyszły Czyngis-chan, urodził się około r.1167 z ojca Jes�geja, o którym była mowa.Po śmierci ojca sytuacja rodubyła opłakana i Temuczin musiał zaczynać od początku.W stawianiupierwszych kroków na drodze do zjednoczenia plemion mongolskichpomagali mu Kereici, jego suzerenowie.Więc Temuczin wspólnie zKereitami odniósł zwycięstwo nad Merkitami.Następnie w porozumieniuz Dżurdżenarni i Kereitami pobił Tatarów.W 1199 r.ta sama koalicja:Temuczin i Kereici, wystąpiła przeciwko Najmanom.Zmusili większośćwojsk najmańskich do ucieczki, ale część ich zagrodziła im drogę, zresztąbez szkody.Koalicja Tem�czina z Kereitami niepokoiła dużą część plemionmongolskich.One także zawierały sojusze zaczepno-od-porne.Tem�czin w dalszym ciągu działając w porozumieniu z Kereitamirozgromił te związki plemion, a wśród nich taikże Tatarów.Przyjazń z Kereitami skończyła się klęską Kereitów i aneksją ich ziemprzez Czyngis-chana.W rok pózniej ulegli likwidacji Najmanowie.Tem�czin stał się faktycznym panem całej Mongolii i chu-riltaj (sejm) zr.1206 ten stan faktyczny potwierdził obierając Temuczina na władcę.Odtąd nosił on tytuł Czyngis-chana, tj.chana powszechnego.Załatwiwszy się z wrogami na terenie Mongolii, Czyngis-chan zwróciłsię przeciwko swoim sąsiadom: Chinom i krajom położonym na zachód ipołudniowy zachód od Mongolii.Na lata 1211 1216 przypada wojna z Chinami, których północna częśćtworzyła państwa tunguskich Dżurdżenów.Działania wojennezakończyły się zdobyciem Pekinu.Pozostawiwszy na terenie Chin armię, która kontynuowała wojnę zDżurdżenami, sam Czyngis-chan skierował się na zachód.Pierwszeuległo Mongołom państwo Karakitajów, które od XI w.obejmowałozachodnią część Turkiestanu wschodniego i wschodnią część Turkiestanuzachodniego (1218).Teraz przyszła kolej na państwo Chorezmu wTransoksanii, Afganistanie i na dużej części wyżyny Iranu.Chorezmupadł w r.1221, lecz wojska mongolskie dalej ścigały jego władcę izapuściły się aż do Indusu, do granic Małej Azji.Oddziały operujące wpółnocno-zachodniej Persji i na Kaukazie przeprawiły się przez góryKaukazu na stepy czarnomorskie, rozbiły Połowców i zniszczyły wojskaksiążąt ruskich, sprzymierzeńców Połowców (bitwa nad rzeką Kałką, w r.1223) [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki