Wouk Herman Wojna i pamięć

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przede wszystkim musiałzachować życie i trzezwość umysłu.Zresztą kimże jest, aby miał wpłynąć nabieg historii? Za pocztówkową urodą śnieżnych Alp toczyła się nie tylkowielka wojna, lecz także - był tego niemalże pewien - potajemna rzez naogromną skalę.Tymczasem codziennie wschodziło słońce, człowiek jadł i pił,a na biurku piętrzyły się sprawy do załatwienia.Odbywały się dyplomatycznekoktajle i wieczorne przyjęcia.%7łycie czasu wojny w Bernie było, jak na teokoliczności, wcale nie najgorsze, a samo miasto jakże czyste, spokojne iurocze! Na wieży Zytglogge mały błazen wybrzdąkiwał godziny, złoty olbrzymwalił w dzwon młotem, lalki wykonywały swój taniec; obłaskawioneniedzwiedzie w swych ogrodzeniach smętnie człapały w rytmie walca zamarchewkę.W dniach, kiedy wiejący F�hn rozganiał mgły alpejskie, śnieżnagrań Oberland rzucała się w oczy, biała, różowa i błękitna, jak droga donieba.Jedyną więz z koszmarem, dziejącym się za tymi ślicznymiwierzchołkami, stanowiła wieczna kolejka uciekinierów, którzy ze strachem woczach wystawali pod wejściem do amerykańskiego poselstwa.Slote w ponurym nastroju wsiadł do pociągu, odjeżdżającego do Genewy.Kiedy w trzy dni pózniej wrócił do Berna, w jego biurze znów nagromadziłysię zaległości.Przekopał się przez nie razem ze swoją sekretarką, rad, żemoże zająć umysł czymś konkretnym.Pod koniec dnia wykręcił się od kolacji,urządzanej przez dwóch innych kawalerów z poselstwa, którzy umówili się zbawiącymi tu przejazdem francuskimi baletnicami.Kiedy do jego mieszkaniazatelefonowała szwajcarska mężatka, z którą dyskretnie sypiał od czasu doczasu, też się wymówił.Po tym, czego się dowiedział w Genewie, płocheigraszki zmysłowe wydawały mu się czymś brudnym.Zjadł tylko chleba zserem, a następnie zagłębił się w fotelu z butelką szkockiej whisky.Wszystko, co udało mu się dowiedzieć w sprawie Jastrowa i Natalii, tomgliste wiadomości z trzeciej ręki; brzmiało to jednak prawdopodobnie ipocieszająco.Niestety, niechcący dowiedział się także dużo więcej ozagładzie %7łydów.Chodziła mu po głowie myśl o rezygnacji ze służbydyplomatycznej, zapalając się raz po raz jak hasło na znaku świetlnym.Tużza nim migotała czerwona przestroga, że zostałby natychmiast powołany dowojska.Leslie Slote przyłapał się na tym, że roztrząsa i rewiduje swoje ambicje,początki, wartości moralne i nadzieje w udręce obnażania samego siebie, jakgdyby miał podjąć decyzję o zmianie kariery lub o tym, żeby wyrzec siękobiety albo poślubić ją.%7łydzi nic go nie obchodzili.Wyrósł w podmiejskimosiedlu w Connecticut, gdzie %7łydom raczej nie sprzedano by domu.Jegoojciec, spokojny, filozofujący adwokat z Wall Street, nie miał bliskichznajomych wśród %7łydów.Na Yale Slote trzymał się na dystans od żydowskichstudentów, a jego tajne bractwo nie dopuściło żadnego z nich.%7łydowskiepochodzenie Natalii Jastrow wydawało mu się niegdyś jej skazą może wpołowie tak poważną, jak gdyby była Murzynką.I właściwie nie zmienił się.Jak zawsze, tak i teraz dbał głównie owłasny interes, tylko że przypadkiem trafił mu do rąk ten dokument zWannsee.Znał się na kulturze i historii Niemiec, więc to, co na kimś innymzrobiłoby wrażenie dzikiej fantazji, uznał za prawdę.Mając za sobą zjednej strony sprawę dokumentów z Mińska, a z drugiej swą natarczywość wkwestii Protokołu z Wannsee, był już podejrzany.Gdyby teraz wystąpił znowymi dowodami, zostałby w Departamencie Stanu już na dobre napiętnowanyjako "filosemita".Tak sobie dumał Slote, pogrążony w fotelu, w miarę jak wbutelce ubywało whisky.Ale i te świeże dowody z Genewy, jakkolwiek wstrząsające i ohydne, niebyły nie do zbicia.A jakże? Gdzie są ci martwi %7łydzi? Nic nie jest pewnymdowodem morderstwa z wyjątkiem corpus delicti: co w tym wypadku oznaczałobywielkie góry trupów albo wypełnione nimi groby masowe.Jak dotrzeć dotakich dowodów? Fotografie można sfałszować.Niezbitych dowodów na to niebędzie, aż wojna się skończy; i to jedynie w razie zwycięstwa Aliantów.Zwiadectwa z Genewy, tak jak Protokół z Wannsee, to słowa i nic więcej:słowa wypowiadane, słowa napisane, pomieszane ze słowami będącymi tylkohisteryczną brednią i jeszcze inne słowa, takie jak opowieści o fabrykachprzerabiających trupy na mydło, będące po prostu starą, zwietrzałąpropagandą grozy z poprzedniej wojny.Slote nie mógł mieć do nikogo pretensji o to, że waha się, czy uwierzyć wupiorną, gigantyczną masakrę.Pogromy to stara historia, ale w pogromachzginęło niedużo ludzi.Naziści nawet nie próbowali ukrywać swychprześladowań i grabieży, popełnianych na %7łydach; ale mnożące się pogłoski opotajemnych rzeziach, idących w setki tysięcy, zbywali jako propagandęAliantów albo bredzenie %7łydów.Jednak to mordowanie odbywało sięrzeczywiście, a przynajmniej Slote był o tym przekonany.Po prostuwykonywano plan zawarty w Protokole z Wannsee, w koszmarnym świeciemorderców i ofiar, tak niedostępnym, jak niewidzialna strona Księżyca.Rozwodniona whisky spływała mu w głąb przełyku, szklanka za szklanką,pozostawiając ciepły i rozgrzewający ślad, rozluzniając go i pocieszając,unosząc ponad samym sobą.Niemalże widział z góry, jako wyzwolony duch,samego siebie, chudego i w okularach, wyciągniętego w fotelu z podnóżkiem iżałował tego bystrego faceta, który tylko patrzeć, jak poświęci swąprzyszłość dla tych przeklętych %7łydów.Ale co robić? Jest przecież istotąludzką i zdrów na umyśle.Gdyby człowiek zdrowy na umyśle, dowiedziawszysię o tym szaleństwie, nie walczył z nim, cóż za przyszłość miałby przedsobą gatunek ludzki? Czyż to wiadomo, czego może dokonać choćby i jedenczłowiek, jeśli potrafi znalezć właściwe słowo i wygłosić je, wykrzyczeć doświata? Czyż nie dokonał tego Karol Marks? A choćby i Chrystus?Kiedy to samotne pijaństwo doprowadziło go do Karola Marksa i Chrystusa,Slote zrozumiał, że już goni w piętkę i pora zatoczyć się do łóżka.Co teżuczynił.Nazajutrz rano siedział w koszuli, wystukując do Byrona Henry list o tym,czego dowiedział się o Natalii, kiedy weszła jego sekretarka, bujna,seksowna blondynka imieniem Heidi [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki