[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.12 Konwencji& oraz innych artykułów określających paradygmat podmiotowościdziecka.Pokłosiem tej dyskusji stał się opublikowany przez KomitetPraw Dziecka ONZ w lipcu 2009 roku Komentarz ogólny nr 12 zatytu-łowany The right of the child to be heard /CRC/C/GC/12, którego roląjest wspieranie państw w efektywnej implementacji art.12 i podobnych Ewa Jarosz: Uczestnictwo dzieci idea i jej znaczenie& 183mu artykułów Konwencji& W tekście Komentarza& zaznacza się, iżpaństwa powinny zachęcać dzieci do formułowania i wyrażania swoichpoglądów oraz powinny stwarzać warunki, które umożliwiają dzieckuurzeczywistnianie prawa do bycia wysłuchanym.Dodaje się również, iżpoglądy i stanowisko wyrażane przez dzieci mogą wzbogacić perspekty-wy i doświadczenia dorosłych i powinny być brane pod uwagę przy po-dejmowaniu decyzji, budowaniu rozwiązań polityki oraz w przygotowy-waniu ustaw czy sposobów działania, jak też w ewaluacji.Te właśnieprocesy określa się w Komentarzu& mianem uczestnictwa społecznego.Urzeczywistnianie prawa dziecka do bycia wysłuchanym jest (powin-no być) kluczowym elementem realizacji tych procesów.Jednocześniew Komentarzu& podkreślono, iż idea uczestnictwa dzieci nie może byćwprowadzana poprzez dorazne manifestacje czy pojedyncze działania.Jej wdrożenie ma stanowić początek rozwoju głębokiej wymiany pomię-dzy dorosłymi a dziećmi w procesach kształtowania polityki oraz reali-zacji programów i środków we wszystkich istotnych dla dzieci kontek-stach życia.W tym samym 2009 roku ukazał się jeszcze jeden niezwykle ważnymiędzynarodowy dokument Rekomendacja 1864 Zgromadzenia Par-lamentarnego Rady Europy, zatytułowana: Promoting the participationby children in decisions affecting them [Promowanie uczestnictwa dzieciw decyzjach, które ich dotyczą].Dokument ten zawiera współczesną wy-kładnię rozumienia idei uczestnictwa dzieci oraz wskazania do jej urze-czywistniania w podstawowych środowiskach i miejscach, w których żyjądzieci: rodzinie, szkole, środowisku lokalnym oraz w innych okoliczno-ściach i sytuacjach, takich jak leczenie, procesy sądowe czy imigracja.Poza znaczeniem samej Konwencji& oraz innych wymienionychinstrumentów urzeczywistnianie idei uczestnictwa dzieci wynika zewzrastającej obecnie popularności koncepcji socjopedagogicznych, którepodkreślają rolę i wartość dzieci jako znaczących aktorów życia społecz-nego, a nade wszystko podstawowych aktorów wychowania i socjaliza-cji, nie zaś jedynie przedmiotów tych procesów.Koncepcje te akcentu-ją, iż dzieciństwo nie jest kategorią w uniwersalny sposób zapewnioną,ale że ma zróżnicowany pod względem kulturowym, czasowym i in-terpretacyjnym charakter.Podobnie niejednolitą semantykę ma samaidea uczestnictwa dzieci.Dla dzieci w mniejszościowym w gruncierzeczy świecie cywilizacji Zachodu uczestnictwo oznacza kontratezęprzedmiotowości i kontrarzeczywistość dla kwestii takich jak: przemocw wychowaniu, segregacja i dyskryminacja w edukacji, dyskryminacjaw podejmowaniu decyzji społecznych, manipulacja i zagrożenia w świe-cie wirtualnym oraz tym podobne zjawiska. Uczestnictwo dla dzie-ci świata Zachodu oznacza możliwość realizowania głębokiego sensu 184 Artykuły obywatelskości oraz inkluzję społeczną poprzez aktywne uczestnic-two w podejmowaniu decyzji w swym najbliższym otoczeniu, ale też napoziomie społecznym (społeczności lokalnej, społeczeństwa).Dla dzieciw pozostałym i jednocześnie większościowym świecie uczestnictwo to idea związana ze sprawami podstawowymi: przeżycia, przetrwania,zaspokojenia podstawowych potrzeb i dobrego funkcjonowania ich ro-dzin w społeczności.Co więcej, spotykamy się z niejednolitą wykład-nią praktyki wdrażania idei uczestnictwa dzieci; z jednej strony jestona rozumiana w kategoriach stwarzania warunków do samorealizacjii poszanowania podmiotowości dzieci, a z drugiej strony jako wzmac-nianie młodych ludzi i ich zdolności do podejmowania liderskich ról.Z pewnością jednak zgodnie wyklucza się z kontekstu właściwego ro-zumienia i urzeczywistniania idei (prawa) uczestnictwa różne postacipolitycznych maskarad, np.jednodniowe posiedzenia tzw.parlamentudziecięcego.Współczesna wykładnia idei uczestnictwa dzieciUczestnictwo rozpatrywane w kontekście dzieci rozumiane jest częstoza Rogerem Hartem jako proces udziału w podejmowaniu decyzji zna-czących dla życia jednostek oraz społeczności, w której jednostki te żyją (Hart, 1992, s.5).W ujęciu tegoż autora uczestnictwo jest więc proce-sem współpodejmowania decyzji, które dotyczą jednostki i społeczności.Uczestnictwo jest tu fundamentalnym prawem, a jednocześnie środkiemdemokracji.W tym duchu rozumiane jest także uczestnictwo dzieci.W 2003 roku Rada Europy przyjęła Kartę o uczestnictwie młodych ludziw lokalnym i regionalnym życiu, w którym stwierdza się: [& ] uczestnic-two i aktywne obywatelstwo oznacza posiadanie prawa, środków, prze-strzeni i możliwości, a gdzie jest to potrzebne wsparcia, w uczestniczeniui we wpływaniu na decyzje oraz zaangażowanie w działania i aktywnościw zakresie udziału w budowaniu lepszego społeczeństwa (Rekomendacja 1864, 2009, s.6).Jak się zaznacza, chodzi o różnego rodzaju procesy,w wyniku których dzieci mają możliwość oddziaływania na podejmowa-nie decyzji ich dotyczących i warunków ich życia, oraz o rezultaty tychprocesów.Bez względu na to, czy będzie to udział, czy wpływanie na pro-ces podejmowania decyzji, czy zmienianie decyzji, zasadnicze przesłaniepromowania uczestnictwa dzieci jest takie, iż sposób, w jaki decyduje sięo sprawach dzieci, musi się zmienić tak, aby dzieci były i czuły się re-spektowane, włączane i zdolne do wyrażania własnego stanowiska.Pro- Ewa Jarosz: Uczestnictwo dzieci idea i jej znaczenie& 185mowanie uczestnictwa dzieci oznacza więc zmianę sposobu decydowaniana przyjazny dziecku (child friendly) poprzez branie pod uwagę i do-cenianie jego zdania.Jak podkreślają podmioty aktywne w sferze pro-mowania uczestnictwa młodych ludzi1, chodzi o rozwijanie partnerstwapomiędzy dziećmi a ludzmi dorosłymi na wszystkich poziomach życia.Celem jest umożliwianie młodym ludziom współdecydowania o własnychsprawach, ale też zachęcanie ich do obejmowania znaczących ról i pozycjiw społeczeństwie.Chodzi też o to, aby społeczeństwo mogło korzystaćz wkładu, pomysłów i energii młodych ludzi.Większość autorów podejmujących problematykę uczestnictwa dziecioraz animatorów tego typu działań (np
[ Pobierz całość w formacie PDF ]