[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A tynie gniewasz się ani na Kwintusa Pediusza13, któremu nie brak odwagi, anina obecnego tu, mojego zacnego przyjaciela Aulusa Plocjusza14, tylko sądzisz,że bardziej zaszkodził ci człowiek, który ich usunął, niż obywatele, którzyna ciebie osobiście nastawali.I przede wszystkim porównujesz ród i rodzi-nę swoją i Plancjusza, w czym ty nad nim górujesz.Czemuż bowiem niemiałbym powiedzieć szczerze tego, co należy? Ale ja nie górowałem nadnim bardziej, niż nade mną przy staraniach o konsulat, a także w innychwypadkach, moi współzawodnicy".Zwróć jednak uwagę, czy jemu nie po-mogło to właśnie, co ty sobie lekceważysz.Przeprowadzmy następujące po-równanie.Rodzina twoja zarówno ze strony ojca, jak i matki wydała konsu-lów.Czy więc wątpisz w to, że wybrali cię na edyla ci wszyscy, którzysprzyjają nobilom, którzy wasze pochodzenie uważają za coś bardzo pięk-nego, których pociągają wasze posągi i imiona.Nie mam, zaiste, co do tegożadnych wątpliwości.A jeśli mało jest ludzi sprzyjających nobilom, to czyto nasza wina? Lecz przejdzmy do początków i założycieli obu rodów.Ty jesteś rodem z Tuskulum15, bardzo starego miasta municypalnego16,z którego pochodzi niejedna rodzina konsularna, między innymi także ródJuwencjuszy17.Tyle rodzin mogących się poszczycić konsulami nie wydaływszystkie inne miasta municypalne razem wzięte.Plancjusz pochodzi z pre-18fektury Atyna19, która nie jest ani tak stara, ani sławna, ani tak bliskaRzymu.Jaką twoim zdaniem stanowi to różnicę w staraniach o urząd? Tamci łatwo mogę o tym wiedzieć dzięki sąsiedztwu kiedy się dowiedzieli,że ojciec obecnego tu znakomitego i niezwykle szanowanego obywatela11Auk zbudowany w 111 r., w dolnej części Drogi Zwiętej, przez Kwintusa FabiuszaAllobrogika z łupów zdobytych na Allobrogach.12Główna ulica w Rzymie, prowadząca wzdłuż Palatynu do Koloseum.13Kwintus Pediusz syn siostry Cezara i jego legat w Galii w 58 r., w Hiszpaniiw 45 r., pretor w r.48.14Aulus Plocjusz kwestor w 67, edyl w 54 r.15Tuskulum miasto położone niedaleko Rzymu, dziś Frascati.16Pojęcie municipium zmieniało się z biegiem czasu: z początkiem IV w.oznaczało onowolne miasto, związane z Rzymem tylko wspólnie płaconymi podatkami.Z czasem nara-stały ciężary narzucane przez Rzym: municypia musiały dostarczać żołnierzy, nie posiadałynatomiast biernego ani czynnego prawa wyborczego; prawa te zyskały pózniej, pierwszewśród nich właśnie Tuskulum.17Z tego rodu pochodził oskarżyciel Plancjusza, Marek Laterensis.18Prefektura miasto italskie posiadające rzymskie prawa obywatelskie, zarządzanejednak nie przez własnych, ale przez rzymskich urzędników, wybieranych przez lud lub de-legowanych przez pretora.19Atyna miasto Wolsków położone w Górach Sabińskich w pobliżu Arpinum, miej-sca urodzenia Cycerona. 20Gnejusza Saturnina zdobył stanowisko edyla, a potem pretora, nad podziwucieszyli się tym, że on pierwszy wniósł krzesło kurulne21 nie tylko do tejrodziny, ale także do tej prefektury.U Tuskulańczyków nigdy nie zauwa-żyłem, żeby się zbytnio cieszyli wyniesieniem swoich ludzi, czego powodemjest, jak sądzę, fakt, iż miasto to pełne jest obywateli, którzy piastowalikonsulat bo że nie są zazdrośni, to wiem na pewno.Tacy my jesteśmy,takie są nasze miasta municypalne.Po cóż będę wspominał o sobie i o moim22bracie? Mógłbym niemal powiedzieć, że z naszego wyniesienia cieszyły siępola i góry.Czy widziałeś kiedy, żeby jakiś Tuskulańczyk szczycił sięwzorem wszelkich cnót, Katonem23, albo swoim współrodakiem, Tyberiu-25szem Korunkaniuszem24 czy tyloma Fulwiuszami? Nikt ani słówkiemo nich nie wspomni.Ale jeżeli natkniesz się na jakiego bądz mieszkańca26Arpinum , musisz, chcąc nie chcąc, wysłuchać może trochę i o mnie, a już27na pewno o Gajuszu Mariuszu.Plancjusz miał przede wszystkim gorliwepoparcie ze strony swoich ziomków, ty zaś tylko takie, jakiego możnaoczekiwać od ludzi, którzy się już nasycili zaszczytami.Twoi wreszcieziomkowie, jakkolwiek znakomici, są nieliczni w porównaniu z mieszkań-cami Atyny.Jego prefektura tak pełna jest najdzielniejszych obywateli, żew całej Italii nie można znalezć ludniejszej.Widzicie, sędziowie, jak terazcały ten tłum w smutku i żałobie błaga was o litość.Ile powagi, ile godności20Gnejusz Saturninus jako przyjaciel Cycerona zjawił się w sądzie, żeby przez swój udziałżyczliwie usposobić sędziów w stosunku do oskarżonego.21W najdawniejszych czasach było to krzesło królewskie, potem krzesło, na którymzasiadali wszyscy wyżsi urzędnicy w czasie sprawowania urzędowych czynności.22Brat Cycerona, Kwintus Tulliusz Cyceron, razem z Markiem studiował w Atenachretorykę, u jego boku występował ostro przeciw katylinarczykom, w czasie wygnaniabrata zabiegał o jego odwołanie, brał dość czynny udział w życiu publicznym; padłofiarą proskrypcji w r.43.23Marek Porcjusz Katon, ur.234 w Tuskulum, w młodości brał żywy udział w życiupublicznym, odznaczył się w czasie II wojny punickiej, walczył w Hiszpanii w 195 r.,potem z Antiochem w r.191., był też pretorem Sardynii w r.198; cenzorem został w r.182.Usunąwszy się z życia politycznego oddał się pracy pisarskiej.Jako mówcawystępował ostro przeciw zbytkowi i wpływom helleńskim, które w tym czasie szerzyłysię w Rzymie; znany był z niezwykłej surowości i czystości obyczajów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]