[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Karaj samideanoj! — En la daûro de la lasta jaro en nia afero okazis faktoj, kiuj maltrankviligis por iom da tempo la mondon esperantistan.Nun çio jam denove trankvili¸is.Nia 44PAROLADOJeLIBROarbo, pri kiu mi parolis en Kembri¸o, en la pasinta jaro plej konvinke montris sian tutan fortecon kaj sanecon, çar malgraû la tute ne atenditaj atakoj, kiuj en la daûro de kelka tempo kaûzis grandan krakadon, la arbo konservis sian tutan potencon kaj perdis nur tre malmultajn foliojn.Malgraû la kaÿi-te preparitaj kaj rapide plenumitaj atakoj, kiuj ne donis al niaj soldatoj la povon dece orienti¸i kaj interkomuniki¸i, çiu el ili sur sia aparta loko staris forte kontraû çiuj forlogoj, kaj nur tre malmultaj lasis sin kapti per lertaj vortoj.Super la okazin-taj faktoj ni povus sekve silente transiri al la tagordo.Tamen, por gardi niajn venontajn batalontojn kontraû similaj surpri-zoj, mi permesos al mi diri kelke da vortoj pri tiu temo.El la tempo pasinta ni çerpu instruon por la tempo venonta.Pasis jam ¸uste tridek jaroj de la momento, kiam Esperan-to unue aperis antaû malgranda rondo da amikoj; pasis jam dudek unu jaroj de la momento, kiam Esperanto unue aperis publike antaû la mondo.Tre malforta ¸i estis en la unua tempo; çiu plej malgranda bloveto povis ¸in renversi kaj mortigi.Çiu bona vorto de la plej sensignifa homo aû de la plej senvalora gazeto donis al niaj pioniroj esperon kaj kura¸on; çiu atakanta vorto kaûzis al ili doloron.Kiam antaû dudek jaroj la Amerika Filozofia Societo volis preni la aferon de lingvo internacia en siajn manojn, tio estis por la aûtoro de Esperanto tiel altega kaj neatingebla aûtoritato, ke li, kiu tiam havis ankoraû la rajton disponi pri Esperanto, tuj decidis for-doni çion al la manoj de tiu societo, çar, estante tute sensper-ta, li tiam ankoraû ne sciis, kia grandega diferenco estas inter teorio kaj praktiko.Feliçe la entrepreno de la Amerika Societo ne sukcesis.Mi uzas la vorton ”feliçe”, çar efektive nun, kiam mi estas pli 45PAROLADOJeLIBROsperta, por mi estas afero tute senduba, ke, se la entrepreno de tiuj teoriistoj daûrus iom pli longe, la tuta ideo de lingvo internacia jam delonge estus tute senkreditigita kaj enterigita por çiam, aû almenaû por tre longa, longa tempo.Niaj pioniroj laboris, kaj la afero kreskis.Baldaû ni çiam pli kaj pli akiradis la konvinkon, ke de teoriistoj ni devas atendi tre malmulte da bono por nia afero; ke çiuj laûdoj kaj mallaû-doj de flankaj personoj havas por ni nur tre malgrandan signifon; ke ni devas fidi nur niajn proprajn fortojn, nian propran paciencon kaj konstantecon; ke la mondo venos al ninur tiam, kiam ¸i vidos en ni potencon, kiam ¸i vidos, ke ni ne palpas en mallumo, ke ni ne perdas hodiaû, kion ni akiris hieraû, ke nia vojo estas klara kaj rekta kaj ni de ¸i neniam deflanki¸as.Sed ne per unu fojo ni venis al tiu fortika konvinko.En la unua tempo, vidante, ke nia afero progresas tre malrapide kaj malfacile, multaj esperantistoj pensis, ke la kaûzo de tio kuÿas en nia lingvo mem, ke, se ni nur san¸os tiun aû alian detalon, la mondo tuj venos al ni en granda amaso.Tiam venis la periodo de la granda postulado de reformoj.Feliçe tiu periodo daûris ne longe.La esperantistoj baldaû konvinki¸is, ke veni al ia komuna, çiujn kontentiganta kaj silentiganta interkonsento pri la esenco de la reformoj estas tute ne eble, kaj la ekstera mondo, kiun la reformemuloj celis, restis absolute indiferenta koncerne tion, çu tiu aû alia detalo havas en nia lingvo tian formon aû alian; oni baldaû konvinki¸is, ke per reformado ni nur perdos çion ¸is nun akiritan kaj gajnosabsolute nenion.Tiam la esperantistoj firme decidis ne paroli plu pri iaj reformoj.Kelkaj tre malmultaj malkontentuloj forlasis Esperanton kaj kune kun kelkaj neesperantistoj, kiuj 46PAROLADOJeLIBROrigardis sin kiel plej kompetentajn en la afero de lingvo internacia, komencis inter si ¸is nun ankoraû ne fini¸intan kaj neniam fini¸ontan diskutadon pri diversaj lingvaj detaloj, kaj ili staras nun sur tiu sama punkto, sur kiu ili staris antaû dek kvar jaroj.La tuta cetera esperantistaro en plena harmonio forte grupi¸is çirkaû sia konstanta standardo kaj faris de tiu tempo grandan, grandegan marÿon antaûen.De la tempo, kiam la esperantistoj çesis paroli pri reformoj, komenci¸is por Esperanto periodo çiam pli kaj pli brilanta.En la komenco, sub la premo de tre grandaj malhelpoj eksteraj, ni progresadis tre malrapide kaj malfacile.Sed sub la influo de nia plena interna harmonio kaj nia nedeklini¸a irado rekte antaûen, niaj fortoj çiam pli kaj pli kreskis.Nun ni atingis tian potencon, pri kiu multaj el ni antaû dek jaroj ne kura¸is eç revi, kaj se ni marÿos en tia sama harmonio kiel ¸is nun, nenia forto en la mondo povos haltigi nian iradon, kaj ni plene atingos nian celon.Çiuhore kreskas la nombro de niaj partianoj, çiutage pligrandi¸as la nombro de niaj grupoj.Nia literaturo kreskas tiel senhalte kaj rapide, ke multaj malgrandaj nacioj jam nun povas nin envii.La praktika uzado de nia lingvo fari¸as çiam pli kaj pli granda.Dum ankoraû antaû ne longe oni tute silentis pri ni kaj poste oni nin mokis, nun oni jam çie nin respektas, kiel grandan potencon.Eç tiuj niaj principaj kontraûuloj, kiuj antaû ne longe malÿate rigardis nin de alte, nun jam krias alarmon
[ Pobierz całość w formacie PDF ]