[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.wyniosły 63 miliony franków, w r.1849 95 milionów franków, a w r.1850 93 miliony franków.Zresztą we wrześniu 1850 r.podniosły się one znowu o przeszłomilion w porównaniu z wrześniem 1849 r.Wywóz również podniósł się w r.1849 i jeszcze bar-dziej w r.1850.Najjaskrawszym dowodem powrotu pomyślnej koniunktury była ustawa z 6 września 1850 r.,która znowu przywróciła wypłaty gotówkowe w Banku Francuskim.Dnia 15 marca 1848 r.bankzostał upoważniony do wstrzymania wypłat gotówką.Banknotów jego łącznie z biletami bankówprowincjonalnych znajdowało się wówczas w obiegu na sumę 373 milionów franków(14.920.000 funtów szterlingów).Dnia 2 listopada 1849 r.obieg ich wynosił 482 miliony fran-ków, czyli 19.280.000 funtów co oznaczało przyrost o 4.360.000 funtów, a 2 września 1850 496 milionów franków, czyli 19.840.000 funtów tzn.przyrost wynosił około 5 milionów fun-tów szterlingów.Przy tym nie nastąpiło obniżenie wartości banknotów; przeciwnie, zwiększo-nemu obiegowi banknotów towarzyszyło ciągłe zwiększanie się zapasu złota i srebra w piwni-cach banku, tak że w lecie 1850 r.bank miał rezerw złota i srebra na blisko 14 milionów funtów suma we Francji niesłychana.Tak więc bank mógł powiększyć swój obieg, a więc swój czynnykapitał o 123 miliony franków, czyli o 5 milionów funtów jest to jaskrawy dowód słusznościnaszego twierdzenia wysuniętego w jednym z poprzednich zeszytów, że arystokracja finansowanie tylko nie została obalona przez rewolucję, lecz nawet wzmocniła się jeszcze.Rezultat tenstanie się jeszcze bardziej oczywisty, gdy się przyjrzymy francuskiemu ustawodawstwu banko-wemu w ostatnich latach: 10 czerwca 1847 r.bank został upoważniony do wydawania bankno-tów dwustufrankowych; dotychczas najmniejszy był banknot pięćsetfrankowy.Dekret z 15 marca1848 r.ogłosił banknoty Banku Francuskiego ustawowym środkiem płatniczym i uwolnił bankod obowiązku wymieniania ich na pieniądz kruszcowy.Emisję banknotów ograniczono wówczasdo 350 milionów franków.Jednocześnie upoważniono bank do wydawania banknotów dwustu-frankowych.Dekret z 27 kwietnia zarządził fuzję banków departamentalnych z Bankiem Francu-skim; drugi dekret z 2 maja 1848 r.pozwolił mu na zwiększenie emisji banknotów do sumy 442milionów franków.Dekret z 22 grudnia 1849 r.podniósł maksymalną granicę emisji do 525 mi-lionów franków.Wreszcie ustawa z 6 września 1850 r.przywróciła wymienialność banknotów napieniądz kruszcowy.Te fakty ciągły wzrost obiegu, koncentracja całego kredytu francuskiegow rękach Banku i nagromadzenie całego francuskiego złota i srebra w jego podziemiach dopro-wadziły pana Proudhona do wniosku, że bank musi teraz zrzucić swoją starą skórę wężową i za-mienić się na proudhonowski bank ludowy.Proudhon nie potrzebował nawet znać historii re-strykcji bankowych w Anglii pomiędzy rokiem 1797 a 181948; wystarczyłoby mu tylko rzucićokiem na drugą stronę kanału La Manche, aby zobaczyć, że to, co dla niego było faktem niesły-chanym w historii burżuazyjnego społeczeństwa, było tylko jak najbardziej normalnym zjawi-skiem burżuazyjnym, które teraz dopiero po raz pierwszy wystąpiło we Francji.Widzimy, żerzekomo rewolucyjni teoretycy, którzy po Rządzie Tymczasowym wodzili rej w Paryżu, rozu-mieli się na charakterze i rezultatach poczynionych zarządzeń nie więcej niż sami panowie zRządu Tymczasowego.Pomimo pomyślnej koniunktury przemysłowej i handlowej, jaka chwilowo panuje we Francji,podstawowa masa jej ludności, 25-milionowa ludność chłopska, znajduje się w stanie poważnejdepresji gospodarczej.Obfite urodzaje ostatnich lat obniżyły ceny zboża we Francji daleko bar-dziej jeszcze niż w Anglii: wobec tego położenie chłopów, zadłużonych, wyniszczanych przez48Rząd, by uratować od bankructwa Bank Anglii, wydał w r.1797 specjalny akt, wprowadzający przymusowykurs banknotów i dający Bankowi prawo wstrzymania wymiany jego biletów na złoto.Akt z 1819 r.przywróci!wymianę banknotów na złoto. Red.71 lichwę i gnębionych przez podatki, bynajmniej nie może być świetne.Lecz historia ostatnichtrzech lat dostatecznie dowiodła, że ta klasa ludności jest zupełnie niezdolna do jakiejkolwiekinicjatywy rewolucyjnej.Zarówno okres kryzysu jak i okres pomyślnej koniunktury pózniej rozpoczął się na kontynen-cie europejskim niż w Anglii.W Anglii zachodzi zawsze proces pierwotny.Anglia to demiurgburżuazyjnego kosmosu.Na kontynencie rozmaite fazy cyklu, przez który wciąż na nowo prze-chodzi burżuazyjne społeczeństwo, ujawniają się w formie drugo- lub trzeciorzędnej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]