[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Syroko śpiewajóm, ozwodnie.To zaś kółecko robióm, bieróm tóniecnice do kółecka, coby jóm ozbyrtać.A pote jóm ostowióm, na pośród izby, samóm.Nei rób śnióm, co fces.Zaś tóniecnik wyskakuje.Zaś musi zaśpiewać.I to nie bodlaś-co zaśpiewać, ba do gustu, do serca.Zaś zatońcy, przyblizy się, cofnie.A bez głowe myśli, jak te iskry lecóm: bedzie moja, cy nie bedzie moja? bedzie, cy nie bedzie mój? Muzyka łący, muzyka dzieli.I to znacy, ześ udziałowiec.Znacy: mos swój udział.Muzyka w ciebie wsiąko, a ty robis przekłod z muzyki na ruch, jak tłumac jaki z jednej mowy na drugóm mowe.- Nej dobrze, stryku, ale jak przestajóm grać, to przecie juz udziału nijakiego nima.- Nie pomyślis, a godos.Jo ci ino, smarkocu, bez podobieństwo, cobyś lepiej zachyciył, o muzyce prawie.A po prowdzie, to mi się widzi, ze jak na tym świecie jest cosi piyknego, to ino bez to, ze mo udział w pieknie.I jak jest co prowdziwego, to ino bez to, ze mo udział w prowdzie.I jak jest co dobrego, to bez to, ze mo udział w dobru.A dobro, prowda i piekno, to jest - smarkocu - jakby tako muzyka, co cłeka do udziału wciągo, a cłek jóm pote w ucynki przemienio.Kie Jurek Raźny podrós, to wzión i na księdza poseł.I ostoł się za probosca w Łopusnej.I ón do dziś dnia nad Władkowymi słowami medytuje, bo nie barz wie, coby to za muzyka była, coby jego tak wciągła.Ale ze o muzyke tu sło, to pewne.I wie on jedno: słuchoj, co grajom, a pote tóńc; coby nie było tak, ze muzyka swoje, a ty swoje.* * * O tym, jak Władek Trebunia-Tutka, piyrsy na świecie, to jest na Podholu, Platon, objaśniył Leszkowi Szewczykowi, co jest świetlistość - To wy, krzesny Ojce, godocie, ze my haw sóm jako te cienie pomiędzy cieniami - pytoł się Władka Trebunie-Tutke Leszek Szewczyk z Łopusznej, co tyz pod Kominami Tylkowymi był.A prowdziwy świat - godocie - jest kasi ponad nami, cy moze za nami.I my sóm haw rozdarci - dusa w niebie, a ciało na ziemi.Moze to i być.Kiebyście byli jesce tacy dobrzy i pedzieli, jak to trza pomiarkować, coby z tego świata ku hańtymu się wyrwać? Władziu nie fcioł przy ludziach tłumacyć.Wzión chłopca i jesce inksyk dwók abo trzek na bok - takik, co się mu akuratni wydali, i pośli na Siwe Sady.Hań zwalonego przez wiatr smyreka naśli, siedli między kónorami i Władek zacón prawić.- Poźryjcies chłopcy na świat.Patrzojcie na góry.Widzicie, jak się ku górze wyrywajóm.Idóm se wysyj, jesce wysyj.Kiebyś tak granióm seł, to byś uwidzioł.Na Świnice byś zaseł, pote byś sie spuściył w dół, granióm byś obseł dokoła Pięć Stawów, na Mieguszowiecki byś doseł, a bez Wysokom na Garłuch byś się wystyrmoł.I byś był wysoko, nowysyj.A pote ka? Patrzys w niebo - gwiozdy.A w środku nieba słónko wisi.Rano wschodzi, wiecór zachodzi.I jak wschodzi, i jak zachodzi, tak się słónkowe cienie po świecie snujóm.Roz długie, roz krótkie.Wedle tych cieni widzis świat.- Ej wiera, prowde prawicie.Cienie po świecie sie snujóm, roz długie, a roz krótkie.- No widzis, chłopce? Jakby nie słónko, to byś nic nie widzioł, ale samego słónka nie widzis, bo za jasne.- Iście ze prowda, nie widze, bo za jasne.Trza by go było przyciemnić.- No to se teroz pomiarkuj, co powiym: słónko to jest tako świetlistość - takie ze jus lepse ni moze być.To jest scyt nad scytami.Óno nos ku sobie ciągnie, bo my w tym mómy udział.A mómy przez pamięć.Bo kie my juz hań byli, to musimy pamiętać.Jak chodzimy po górach, to się w nos pamięć budzi i sóm my jako te orły, co nic ino w góre fcóm lecieć.Tam jest ich świat, tam jest ich śleboda! Hań nasa świetlistość! Grecy pote świetlistość "ideami" nazwali.Ale z tego ino zamiesanie powstało.No bo ludziska zacyni godać: "móm idee".Co se ino fto pomyśloł, to godoł: "móm idee".Na tyn przykłod: "móm idee kisić kapuste".Abo: "móm idee przysadzić ciele".Abo: "móm idee zabaciarzyć".Ale "idea" to nie jest to, co ty mos.Ty tego nijakim prawym ni mozes "mieć".Cy mozes mieć muzyke? Cy mozes mieć słónko? No ni mozes.Ale jak dobrze pomiarkujes, to wymiarkujes, ze tyn prowdziwy świat - ta jakosi świetlistość - kasi cie za serce trzymo i nie pusco.Ty jej ni mos, a óna jednak mo ciebie.Ej wiera hej, teroz-zeście wej dobrze pedzieli: ty jej ni mos, a óna mo ciebie.* * * O tym, jak Władek Trebunia-Tutka dziywcętóm o miełości prawiył i o co się go spytała Małgośka Chowaniec z Łopusznej Nie trza owijać w bawełne, bo trza prowde rzec: nas podhalański Platon, rzeke Władek Trebunia-Tutka, od dziewcąt nie uciekoł, ino, jako trza, tyz ich do mądrości zaprawioł.Przecie przy głupiej babie chłop tyz zgłupieje.No to sie ku Władkowi zlatywały jako te kwiotki: Stasia Trebunia, Gośka Chowaniec, Marta od Lipińskich, Monika i Eliza Maczewskie, Gośka Gombos, Marysia Karpiel, Bronka Hyc, Zośka Skupień, Kaśka Komperda, Zośka Tylka, Stefka Maciasz i cało hurma inksyk, co ik nawet bieda spamiętać.A Władek im o miełości prawieł.A one telo mądre były, że o cym inksym słuchać nie fciały.- Piyrsy pocątek miełości jest taki, ze sie chłopcu u dziewcęcia cosi niewielkiego zwidzi.A dziywce nawet nie wiy, ze to mo.Moze to być na ten przykłod chód - jak u sarny.Niesie się dziywce upłazym, a chłopcu sie widzi, ze to bogini stąpo.A casym moze to być oko, corne abo siwe - takie, ze w nim chłopiec jakisi inksy świat widzi.A moze to być tyz i głos, taki perlisty, jakby fto korolami z grani suł.A casym chłopiec sóm nie wiy, cy to ta głowa, cy to ta noga, cy to te ocy, cy to te ząbki, cy sytko naroz.I patrzy, jak w święty obrozek i modli się ocami.I całe cielsko go świerbi, jakby się piyrzył abo mu skrzydła rosły.A dziywki septały: "Ej, Boze, Boze, ocami się modli.Piyrzy się, jakby mu skrzydła rosły".A Władek-Platon prawi dalej: - A pote sie cłeku spostrzezes, ze nie ino jedno, ale inkse ciała tyz sóm piykne.U jednej oko, u drugiej ząbki, u trzeciej chód.I fte cłek skrzidła prostuje.I leci od jednej ku drugiej i suko nopiękniejsej piękności to tu, to tam.I w ocak marnieje.I śpiewo: "Kany się wywine, kany się obróce, to jedne pociese a drugóm zasmuce".A dziywcęta septały: "Ej, wiera, wiera, drugóm zasmuce, ej, zasmuce".- Ale na takiego kora bosko musi przyjść.I przychodzi.Abo go djabli postrasóm, abo po kufie dostanie, abo go zol potardze.To se wte zaśpiywo: "Skorołeś mnie Boze, ino nie wiym, za co, cy za jednóm nocke, cy za całe lato"
[ Pobierz całość w formacie PDF ]