Kapusta Andrzej Szaleństwo i władza. Myl krytyczna Foucaulta

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Traktuje się ich jak wariatów zperwersyjnym instynktem seksualnym.Ostatecznie to sami homoseksualiści pragną wypowiadaćprawdę o sobie, utrwalając w ten sposób to, co było efektem relacji władzy, czyli pewnego rodzajukonstruktem społecznym.Podobnie było równie\ z patologizacją i medykalizacją ciała kobiecego wXVIII i XIX wieku.Początkowo przypisano ciału kobiecemu seksualność, jednocześnie podkreślającchorobliwość tego seksu.W ten sposób ciało kobiety stało się obiektem medycyny.Ten specyficzny iraczej wyjątkowy fakt powszechnie został zaakceptowany przez same kobiety, które postanowiłyodtąd kreować kobiecą wizję świata (politykę, kulturę, czy ekonomię).Kiedy Foucault mówi o relacjach na osi władza-prawda, nie chodzi mu o ka\dy wpływwładzy na dyskurs, o zniekształcenia wiedzy przez władzę, o społeczny status wiedzy i jejprzedstawicieli; chodzi o wiedzę istotną, o wiedzę o nas samych, która kształtuje naszą to\samość,szczególnie w ramach nauk humanistycznych.Nie stawia się tutaj pytania co to jest Prawda?, gdziejest ukryta?, kto ją odnajdzie?, lecz poszukuje się dyskursów, które uchodzą za prawdziwe mimo tegoi\ się nieustannie zmieniają283.Stwierdzenie: Prawda jest rzeczą z tego świata 284 - oznacza, \e jestona wewnętrzna wobec dyskursu.Nie mamy tu do czynienia z korespondencyjną relacją międzydyskursem a transcendentną Rzeczywistością.Według Barry Allena, dla Foucaulta prawdą jest to, co uchodzi za prawdę , zaś metafizyczny fakt rzeczywistej prawdziwości jest wymysłem ; prawdanie jest transcendentalna, ale dialogiczna, mówiąc językiem Flecka jest częścią kolektywumyślowego.Wspomagana przez oceny eksperckie: wypowiedz uchodzi za prawdę, gdy ju\ to jakoformalnie poczytywana za prawdę, ju\ to w jakikolwiek inny sposób przenika w czyjąś praktykę282Zob.M.Foucault, Truth and Power, ss.72-75.283Foucault powraca tutaj do nietzscheańskiego pytania o wartość prawdy o jej stosunek dowładzy i praktyki.Podobnie jak Nietzsche krytykuje i problematyzuje wartość prawdy jakowartosci najwy\szej: Wola prawdy wymaga krytyki stwierdzeniem tym wyznaczamy naszewłasne zadanie wartość prawdy nale\y, tytułem próby, postawić pod znakiem zapytania & (Z Genealogii Moralnosci, Kraków 1997 przekł.Grzegorz Sowinski, s.24).Podejmujac tenietzscheanskie problemy Foucault rozwa\nie nie podejmuje tematów np. woli mocy.284M.Foucault, Truth and Power, s.72.138139myślenia.W odró\nieniu od samego tylko stanu przekonania i asercji uchodzenie za prawdę jestdialogiczne, a przeto i nieredukowalnie intersubiektywne 285.Dla Foucaulta prawda jest czymś wa\nym, dostrzega i uznaje wagę pewnych idei: prawda-fałsz , prawdziwość-fałszywość , choć nie odnosi ich do rzeczywistości pozakulturowej, lecz nadajeim społeczny charakter: Ale mimo wszystko, dlaczego prawda? (.) Co spowodowało, \e całaZachodnia kultura zaczęła obracać się wokół obowiązku prawdy, która przybrała wiele ró\nych form(DIT, s.723).Foucault wią\ąc ze sobą stosunki władzy i gry prawdy (jeux de v�rit�) nie chce uczynićz problemu prawdy jakiejś straszliwej karykatury.Medykalizacja szaleństwa, organizacja wiedzymedycznej wokół obłąkanych, była związana z całym szeregiem społecznych i ekonomicznychprocesów, instytucji i praktyk władzy.Lecz jednocześnie ten fakt nie osłabia naukowej wa\ności iterapeutycznej skuteczności psychiatrii.Nie gwarantuje jej, ale i jej nie znosi (DIT, s.723,podkreślenie moje, AK).Przypomnijmy, \e tego rodzaje idee pojawiają się ju\ u Ludwika Flecka (1935):.zgodne ze stylem [myślowym], jedynie mo\liwe rozwiązanie nazywa się prawdą.Nie jest onalub nawet w popularnym znaczeniu tego słowa.Jest ona zawsze,lub prawie zawsze, w pełni zdeterminowana w obrębie jakiegoś stylu myślowego.Nie mo\napowiedzieć, \e ta sama myśl jest prawdziwa dla A, zaś dla B jest fałszywa.Jeśli A i B nale\ą do tegosamego kolektywu myślowego, to myśl jest dla obu albo fałszywa, albo prawdziwa.Jeśli natomiastnale\ą do ró\nych kolektywów, to nie jest to ta sama myśl, poniewa\ musi być ona dla jednego z nichniejasna albo jest przezeń inaczej rozumiana.Prawda nie jest tak\e konwencją, lecz w przekrojuhistorycznym: zdarzeniem historyczno-myślowym, natomiast w związku chwilowym: stylowymprzymusem myślowym 286.Podobne stwierdzenia znajdziemy u Nietzschego, chocia\by w napisanejprzez Deleuza poświęconej jemu monografii (1961), którą Foucault bardzo cenił.Deleuze pisze tak: Prawdy znajdujemy tylko tam, gdzie one są, we własnym czasiei własnym \ywiole.Wszelka prawda jest prawdą pewnego \ywiołu, pewnego czasui pewnego miejsca.Minotaur nie wychodzi z labiryntu 287.3.4.4 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki