[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Można je także przyjmować (o czym już pisałem) w mieszancez otartym majerankiem lub z otrębami.Kminek wchodzi w skład mieszanek ziołowych Nor mos ani Neonor mos an, Di ges t os an i Rekt os an, wyciąg płynnyz owoców kminku jest składnikiem syropu R h e 1 a x, a suchy wyciąg składnikiem proszku Gas t r ochol.W dawnej Polsce kminek był ceniony jako lek ziołowy i szczególnieczęsto stosowany wśród biedoty na różnego rodzaju dolegliwościtrawienne, ale uważano go też za dobry środek przy czerwoncei upławach.Jak piszą D.Tyszyńska-Kownacka i T.Starek w książceZioła w polskim domu, Syreniusz (1541 1611) podawał, że nasionakminku zebrane wyłącznie nocą rozgniatano zalewając wodą i trzymano przez 30 dni w garnku zagrzebanym w końskim gnoju,a następnie dodawano octu różanego i gotowano aż do zgęstnieniamasy.Z niej sporządzano maść na choroby oczu.Dawniej kminkowi przypisywano także moce magiczne odpędzającezłe duchy i dlatego jego nasiona noszono w woreczku zawieszonym napiersi.Przyprawa wchodziła przed wiekami w skład wielu specjalnychnapojów miłosnych.Kolendra siewna(Coriandrum sativum L.)Inne nazwy: kolender, pieprzyk, pieprz polski.Angielska: Coriander.Francuska: Coriandre.Niemiecka: Korian-der.Rosyjska: Kiszmiec posiewnoj.Jej nazwa W7wodzi się od słów greckich: koris pluskwa i annon105 anyż.(Zwieże liście i niedojrzałe owoce mają nieprzyjemny zapachpluskwy, który znika dopiero po dojrzeniu rośliny.)Zaliczana jest do najstarszych roślin uprawianych przez człowieka.Już w obrazkowym alfabecie egipskim tzw.zapisach hieroglificznych(ok.2500 r.p.n.e.) udało się rozszyfrować informację, że nasionapieprzyku były jednym ze składników używanych do produkcjioszałamiającego wina.Wzmianki o kolendrze (zwanej unschi) znaleziono również podczas żmudnego odczytywania pisma na zwojachsłynnego egipskiego papirusu Ebersa, który powstał wprawdzie około1500 r.p.n.e., ale według opinii niektórych badaczy jest w dużej mierzeodpisem tekstów starszych o 10 wieków.W zapisach na papirusie zaliczano kolendrę (obok np.gorczycy,kminku, tymianku i piołunu) do roślin o wyraznym działaniu uzdrawiającym.Roślina wchodziła też w skład specjalnego napoju piwnegosporządzanego przeciwko błędnicy egipskiej, a także maści stosowanejw bólach głowy.Nazwy aryjskie kolendry (dhanyaka i kusthumbari)podają autorzy pism sanskryckich powstałych w Indiach w VII VIw.p.n.e.O nazwie hebrajskiej rośliny (gad) dowiadujemy się zaś zeStarego Testamentu.Kolendra była popularną przyprawą w starożytnej Grecji i Rzymie,skąd zawędrowała do Europy Zrodkowej.Figurowała pod nazwącoriandrum w pierwszym inwentarzu ogrodów cesarskich KarolaWielkiego z 812 roku.W Polsce roślina jako przyprawa znana była już w okresiewczesnopiastowskim, a w średniowieczu doceniono ją również jakolek na wiele schorzeń.Zmarły w 1573 roku autor Herbarza Polskiego,Marcin z Urzędowa uznawał kolendrę za popularne zioło: Wiadomykoriander każdemu także i też dzieci w pieluszkach znają, pocukrowanyraczej pożywają".Na przełomie XV i XVI wieku botanik i lekarzStefan Falimierz tak pisał m.in.: Koriander jest ziele, którego nasieniapospolicie pożywamy w lekarstwie (.) Też gdy proch koriandrówbędzie pity z wódką boragową, oddala drżenie serdeczne".A SzymonSyreński (1542 1611) stwierdza: Cukier na przyprawnym koriandrzecukiernicy czynią, który wiele na sobie cukru ma, a ten pospolicie dobankietów i szlaftrunków bywa używany".Kolendra siewna jest rośliną jednoroczną o cienkim wrzecionowatym korzeniu, z którego do wysokości 70 cm wyrasta obła, w górzerozgałęziona łodyga.Liście dolne dłogoogonkowe o blaszkach pojedynczych lub podzielonych na 3 do 5 listków wyrastających parami, brzegblaszki ząbkowany.Liście środkowe również ogonkowe, 2 3-krotniepierzastosieczne, na szczycie zaostrzone.Liście górne siedzące, swoim106 wyglądem zbliżone do środkowych.Roślina kwitnie w końcu czerwcai w lipcu, wytwarzając białe lub białoróżowawe kwiaty osadzonew baldachach 3 10-szypułkowych.Owoc stanowi żółtawobrunatna,okrągła (o średnicy do 5 mm), żeberkowata rozłupka rozpadająca sięprzy nacisku na dwie połówki.Kolendra zawiera m.in.olejek eteryczny, żywice, fitoncydy, związkikumarynowe, fitosterole, olej tłusty, związki białkowe i cukrowe,pektyny, skrobię i mikroelementy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]